Modernistyczna kamienica Horowitzów przy ul. Wilczej 71 w rejestrze zabytków

piątek, 16 września 2016 14:42

Decyzją z dnia 9 września 2016 roku Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków kamienicę przy ul. Wilczej 71 w Warszawie. Budynek, prestiżowa realizacja Mojżesza Horowitza, został wzniesiony około 1938 roku według projektu Józefa Steinberga. Stanowi przykład monumentalnej, wielokondygnacyjnej kamienicy czynszowej „luksusowego” nurtu architektury warszawskiej, ukształtowanej w duchu założeń funkcjonalizmu. Funkcjonalizm obiektu przejawia się w architektonicznej prostocie dwuskrzydłowego założenia, czy w zastosowanych formach pasmowych okien i luksferowych przeszkleń, zaś światłocieniowe operowanie fakturą piaskowcowej okładziny o wysokich wartościach wyrazowych i zastosowane zabiegi tynkarskie znacząco wzbogacają wygląd elewacji. Logiczne rozplanowanie i dyspozycja przestrzenna odzwierciedla modernistyczne dążenie do poprawy funkcjonalności kamienicy czynszowej. Wystrój wnętrz cechuje eliminacja ornamentu na rzecz dekoracyjnego efektu deseni wynikających z naturalnych właściwości zastosowanych materiałów, zaś geometryzacja rozwiązań formalnych, rytmika linii i prostych motywów świadczą o wciąż żywej choć silnie zmodernizowanej stylistyce artdecowskiej. Wyrafinowany zestrój okładzin kamiennych, fornirów i dekoracyjnego lastryko składa się na wysmakowany i nowoczesny efekt szlachetnie wykończonych wnętrz klatek schodowych, który uzupełniają oryginalne, przeszklone obudowy szybów windowych i starannie zaprojektowany detal (modernistyczne uchwyty drzwi wejściowych, kuliste klamki drzwi do mieszkań). Uwagę zwraca również geometrycznie kształtowana metaloplastyka – ażurowe, linearne motywy kutej kraty bramnej i nieco skromniejszej oprawy wejścia od strony ul. Wilczej. Wszystkie wyżej wymienione cechy stylistyczne i komponenty wystroju świadczą o wysokich wartościach artystycznych przedmiotowej kamienicy.

Luksusowe rozwiązania materiałowe stanowiły panujący w latach trzydziestych trend, początkowo głównie w reprezentacyjnej architekturze oficjalnej (np. gmachy urzędów państwowych, siedziba Banku Gospodarstwa Krajowego), później obecny także w kształtowanych z rozmachem prywatnych inwestycjach (np. krynicka „Patria”). Dobór materiałów kamieniarskich w kamienicy Horowitzów stanowi ponadto odzwierciedlenie wytycznych budowlanych w zakresie ochrony rodzimego rynku surowców (zastosowane we wnętrzach alabaster z Żurawna, chęcińskie wapienie – bolechowicki czy „Morawica”). Świadczy to o naukowych wartościach kamienicy, której forma i sposób zagospodarowania odzwierciedla trendy architektoniczne drugiej połowy lat trzydziestych w Polsce, a w szczególności w środowisku stołecznym.