Abraham Ostrzega

poniedziałek, 30 stycznia 2017 10:06

Barbara Jezierska – Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków w dniach 19 i 20 stycznia 2017 roku wzięła udział w otwarciu wystawy „Abraham Ostrzega” w Zachęcie oraz w spotkaniu na Cmentarzu Żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej, gdzie przedstawiono poddane pracom konserwatorskim nagrobki dłuta Abrahama Ostrzegi.

Punktem wyjścia wystawy jest twórczość żydowskiego rzeźbiarza i animatora kultury działającego w przedwojennej Warszawie — Abrahama Ostrzegi. Uczeń Henryka Kuny znany był przede wszystkim jako autor rzeźby sepulkralnej — nagrobków, z których kilkadziesiąt przetrwało na wolskim Cmentarzu Żydowskim. Członek m.in. przedwojennego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (debiutował na wystawie w Zachęcie w 1910 roku) oraz inicjator Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuki, wraz z Władysławem Weintraubem prowadził też Atelier Zdobnictwa Artystycznego. W trakcie wojny współzakładał spółdzielnię artystyczną w getcie. Jak wielu innych artystów żydowskich zginął w obozie w Treblince. Twórca nagrobków sam stał się jedną z tysięcy ofiar bez grobu.

Spuścizna rzeźbiarska Abrahama Ostrzegi zachowana została do naszych czasów w formie szczątkowej. Oprócz kilku rzeźb kameralnych rozproszonych w muzeach i zbiorach prywatnych w kraju i za granicą największy zespół jego dzieł znajduje się na Cmentarzu Żydowskim na Woli w Warszawie. Podejmowane próby typologii rzeźb nagrobnych artysty wskazują na trzy główne kierunki jego twórczości sepulkralnej: nagrobki o formach architektonicznych (m.in. najbardziej znana realizacja — Mauzoleum Trzech Pisarzy, nagrobki w stylu „biblijnym” wykorzystujące motywy ornamentów roślinnych), nagrobki modernistyczne oraz nagrobki tradycyjne dekorowane motywami figuralnymi i komemoratywne pomniki figuralne, które to właśnie przyniosły mu największą sławę. Znany był jako ten, który mimo zakazów kanonicznych dotyczących przedstawień usiłował do swych kompozycji wprowadzać motywy figuralne, twarze, dłonie.

W ramach przygotowań do tego projektu Fundacja Dziedzictwa Kulturowego przeprowadziła jesienią ubiegłego roku renowację 24 nagrobków jego autorstwa sfinansowaną ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków. Jednak wystawa w Zachęcie nie przedstawia ani dokumentacji dzieł, ani zabiegów konserwatorskich. Postać Ostrzegi jest obecna poprzez dzieła współczesnych artystów z różnych generacji i działających w rozmaitych mediach (Huberta Czerepoka, Małgorzaty Niedzielko, Katarzyny Rotkiewicz-Szumskiej, Krzysztofa Wojciechowskiego), którzy w autorski sposób zmierzyli się z jego dziełem i historią, twórczo interpretując interesujące dla nich wątki. Identyfikacje graficzną wystawy przygotował Jakub de Barbaro. W jej ramach powstała również rozdawana na wystawie mapa odsyłająca na cmentarz przy ul. Okopowej, gdzie realizacje Ostrzegi można obejrzeć w ich naturalnym otoczeniu.