Kolejny wpis na Mazowszu

poniedziałek, 08 maja 2017 11:38

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków - Jakub Lewicki podpisał decyzję o wpisie do rejestru zabytków historycznych obiektów budowlanych, zlokalizowanych na terenie założenia pałacowo- parkowego w Małej Wsi, gm. Belsk Duży (pow. grójecki) z uwagi na zachowane wartości historyczne i artystyczne.

Wpisem objęto następujące obiekty: kaplicę - mauzoleum Aleksandra Walickiego wraz z ołtarzem z poł. XIX w., bramę wjazdową, wschodnią z końca XVIII w., tablicę inskrypcyjną, upamiętniającą pobyt króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Małej Wsi w 1787 r. (4. ćw. XIX w.).

W latach 1783-86 w miejscu dawnego dworu wzniesiono według projektu architekta Hilarego Szpilowskiego murowany pałac dla Bazylego Walickiego - generała wojsk koronnych, wojewody rawskiego i członka Sejmu Czteroletniego oraz jego żony Róży z Nieborskich – kasztelanki płockiej. Do końca XVIII w. powstały oficyny oraz założono park w stylu francuskim, który w 1825 r. przeprojektowano na park krajobrazowy. W latach 70. XIX w. powiększono teren założenia pałacowo-parkowego. W 4. ćw. XIX w. wzniesiono kolejne obiekty, w tym budynek stajni cugowej i dom ogrodnika. Kolejnymi właścicielami zespołu byli Rzewuscy, Zamoyscy, Lubomirscy i Morawscy. Po 1945 r. został przejęty przez Skarb Państwa. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych. Należy do najciekawszych i najpiękniejszych rezydencji na Mazowszu. Wpisano go do rejestru zabytków byłego województwa radomskiego prawomocną decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Radomiu pod nr rej. 229/A/83 z 06.09.1983 r. Wpis ten obejmuje oprócz pałacu i parku również cztery pawilony boczne – oficyny (koniec XVIII w.) i dawną stajnię cugową ( 4. ćw. XIX w.).

Obecną bramę wschodnią wzniesiono pod koniec XVIII w. jako bramę główną. Jan Tadeusz Lubomirski zarządził jej rozebranie i przeniesienie w obecne miejsce (wschodnia granica parku pałacowego) w 2. poł. XIX w.

Kaplica - mauzoleum wraz z ołtarzem z 1843 r. została wybudowana dla upamiętnienia zmarłego w 1831 r. Aleksandra Walickiego staraniem jego siostry Józefy z Walickich. Jednocześnie mauzoleum to miało upamiętniać jej męża hrabiego Stanisława Rzewuskiego - historyka, literata, członka Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Tablica inskrypcyjna upamiętniająca pobyt Króla Stanisława Augusta w Małej Wsi w dniach 20-22.07.1787 r. wykonana została w 4. ćw. XIX w. i umieszczona na konstrukcji z kamieni granitowych. Tablica ma kształt prostokąta z białego marmuru w obramieniu z piaskowca. Ten obiekt małej architektury znajduje się nad stawem, w południowo zachodniej części parku.

Obiekty stanowią integralne elementy całego założenia pałacowo- parkowego w Małej Wsi, odznaczającego się zachowaną zabudową pałacową, układem kompozycyjnym, czytelnymi etapami budowy oraz autentyczną substancją zabytkową. Zachowały autentyzm formy i materiału. Stanowią materialny dokument dziejów ziemiaństwa na terenie Grójecczyzny, upamiętniają osoby, które odgrywały ważną rolę w historii Polski. Pod względem artystycznym brama oraz kaplica- mauzoleum są dziełami oryginalnymi o wysokim poziomie architektonicznym i rzeźbiarskim.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.