Miasto potrzebuje zieleni i zabytków

czwartek, 06 kwietnia 2023 11:44

Zieleń i zabytki to nie są wrogowie. Zieleń odpowiada na zachodzące zmiany – o tym mówili uczestnicy sesji: Zieleń w zespołach zabytkowych w polityce i praktyce konserwatorskiej. Nowe potrzeby miast. Nowe Doktryny. Jej współorganizatorem było Centrum Badań nad Kulturą Warszawy. Pierwszą część konferencji prowadziła dyrektor Centrum prof. Elżbieta Wichrowska.

Na początku sesji, która odbyła się w Sali Balowej Pałacu Tyszkiewiczów-Potockich, uczestników powitał Rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Alojzy Nowak, który zwrócił uwagę na wagę poruszanego tematu.

O konieczności wprowadzenia zieleń w przestrzeniach miejskich mówiła witając uczestników konferencji wiceprezydent Warszawy Renata Kaznowska. Chwaliła współpracę z konserwatorem zabytków. - Zmiany klimatu szybko następują. Bardzo mocno dotyczą miast, w tym oczywiście Warszawy. Bardzo się cieszę, że od dłuższego czasu następuje zmiana podejścia do tematu zieleni. Dzieję się to za sprawą m.in. konserwatora zabytków. Do tej pory podczas uzgodnienia zmian czy nasadzeń, konserwatorzy z dużym pietyzmem podchodzili do elewacji zabytkowych. Staraliśmy się godzić funkcję miejskie wychodząc naprzeciw zmian klimatycznym. Przy pełnym poszanowaniu dbałości o historię, zabytki ich ekspozycje i czy detale. Przykładem może być ulica Chmielna, która zmieni się w sposób niebywały. Jestem przekonana, że te wszystkie te zmiany na lesze. Dziękuję panu konserwatorowi, za wspólny język i że będziemy się wkrótce cieszyć wspólnymi realizacjami – mówiła.

Na temat roli zieleni w zespołach zabytkowych mówiła witając uczestników konferencji Dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dr Katarzyna Pałubska. Zwracała na to uwagę w swoim późniejszym wystąpieniu. - Zieleń o dłuższego czasu zajmuje ważną rolę w aktualnej polityce ochrony zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Z naszej perspektywy układy zieleni traktujemy jako element zabytkowej struktury miast i wsi. Patrzymy na to ze względu na wartość, naukową i artystyczną. Czy tak powinno być. Oczywiście. One się nie wykluczają. To działanie zrównoważonego rozwoje w polityce ekologicznej i przestrzennej miast. Rolą konserwatora nie jest zamrożenie pewnego obszaru, ale jest świadome określenie jego wartości i świadome podejście do przekształcenia tego terenu – przekonywała.

Adam Juźwiak z Instytutu Drzew, Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego, Instytut Drzew mówił o zieleni we współczesnym mieście. - Odrabiamy pewne zadania. Potrzebujemy zieleni w miastach jako ludzie. To nam pomoże w życiu w środowisku, w którym jesteśmy. Drzewa nam pomagają na różne sposoby. Są elementem ochrony przyrody. Drzewa działają na nas dobrze – zaznaczał.

Problematyka zieleni w obszarach zabytkowych w polityce miasta to była główna teza wystąpienia Marleny Happach Architektka Miasta, dyrektorka Biura Architektury i Planowania Przestrzennego miasta stołecznego Warszawy.

O projektowaniu zieleni w mieście zabytkowym – opowiadała prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich Pani Agnieszka Kalinowska-Sołtys Wspominała o różnych rozwiązaniach, które mogą być w tym pomocne. Wśród nich jest też certyfikacja budynków. To świetne narzędzie, które wykorzystujemy jako architekci. To dobry argument, że budynki które dziś powstają mamy nadzieję, że w przyszłości będą zabytkami. Staramy się, żeby zieleń była częścią urbanistyki. Drzewa przyczyniają się m.in. do utrzymania wilgotności.

Aspekty historycznych zmian na osi zieleń – miasta to był motyw przewodni wystąpienia prof. Magdaleny Gawin w przeszłości Generalnego Konserwatora Zabytków. Wspominała o swoich działaniach dotyczących zmiana w postrzeganiu zieleni w kontekście zabytków. Zaznaczała, że dzisiejsze spotkanie jest bardzo ważne. - Pomiędzy konserwatorami a architektami jest zawsze napięcie. To duża wartość, że architekci, konserwatorzy mogą spotkać się i rozmawiać o zabytkach w mieście i nowej architekturze. Zieleń w historii przechodziła różne koleje losu. Betonoza to pozostałość po latach 90-tych i transformacji Wtedy bardzo dużo się modernizowało i usuwało ja – przypominała.

Zamykający konferencję prof. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków zaznaczał, że o ważnym ujęciu zieleni w kontekście historycznym. Nie ukrywał zmian w jej postrzeganiu w ostatnim czasie. - Zieleń w różnych miejscach zawsze była symbolem Mazowsza. To nasza wizytówka. Mamy szereg różnych wytycznych dotyczących zieleni. Praktycznie wszystkie powstały, gdy pani prof. Magdalena Gawin pełniał funkcję Generalnego Konserwatora Zabytków. Redakalnie zmieniły one nasze myślenie o zieleni.

Prof. Lewicki przybliżał różne przykłady zieleni w obszarach zabytkach w Polsce i Europie. - Mamy dwa sprzeczne podejścia w Europie. Są miasta które wpisane są na listę Światowego Dziedzictwa. Przykładem jest Ołomuniec, gdzie nie ma zieleni. W tym mieście jest ciężko żyć, ale latem trudno go zwiedzać. Mamy jednak sporo miast gdzie to zieleni jest bardzo dużo. Od centralnych ulic Rzymu czy innych włoskich miast. Mamy też Berlin, gdzie zieleń towarzyszy najważniejszym zabytkom. Służy też szerokiej akcji promocyjnej. Na Mazowszu problem betonozy dotyczy nie tylko dużych miast, ale też małych. Pokazuje to m.in. nasza wystawa zieleń a zabytki, w której pokazaliśmy różne podejście do tego tematu. Sposób myślenia o zieleni zmienił przykład ulicy Środkowej. Tam udało się wypracować dobry projekt. Zieleń i zabytki to nie są wrogowie. To są elementy, które powinny razem współistnieć i się nawzajem uzupełniać – dodawał profesor Lewicki.

Debatę zorganizowali: Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków przy współudziale: Centrum Badań nad Kulturą Warszawy Uniwersytetu Warszawskiego.

Seminarium poprzedziła wystawa plenerowa „Zieleń a Zabytki” Wskazywała na konieczność wprowadzania zieleni do przestrzeni miejskich również tych, znajdujących się pod opieką konserwatorską. Prezentowana jest na dziedzińcu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie przy ulicy Nowy Świat 18/20.