Nowy wpis do rejestru – wystrój plastyczny dawnej pijalni wód mineralnych

środa, 12 kwietnia 2023 08:24

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, prof. Jakub Lewicki wpisał do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego wystrój plastyczny wnętrza lokalu użytkowego dawnej pijalni wód mineralnych Uzdrowiska Konstancin, zlokalizowanego w przyziemiu budynku mieszkalnego położonego przy ul. Puławskiej 51 w Warszawie, według poniższego spisu: Naścienna dekoracja mozaikowa na płn.-wsch. ścianie lokalu; płytki ceramiczne szkliwione, otoczaki, polichromia, płynne lastriko; lata 60. XX.;
Mozaika ceramiczna stanowiąca okładzinę słupa konstrukcyjnego; płytki ceramiczne szkliwione; lata 60. XX.
W roku 1965, w trakcie wierceń geologicznych na terenie Konstancina, odkryto bogate źródła solanki. Dwa lata później powołano Państwowe Przedsiębiorstwo „Uzdrowisko Konstancin” (PPUK). Prawdopodobnie pod koniec lat 60. otwarta została warszawska pijalnia wód mineralnych wydobywanych w Konstancinie, prowadzona przez powyższe przedsiębiorstwo. Mieściła się w modernistycznej kamienicy przy ul. Puławskiej 51 (budynek ujęty jest w Gminnej Ewidencji Zabytków).
Naścienna dekoracja plastyczna zajmuje północną i część wschodniej ściany z charakterystycznie zaokrąglonym narożem na ich styku, co nadaje jej panoramiczny charakter. Mozaika ma postać wielkoformatowej abstrakcyjno-pejzażowej kompozycji.
Kompozycja stanowi kompilację płaszczyzn oraz kształtów o ziarnistej (otoczaki, płukane lastriko) i gładkiej fakturze (szkliwione płytki ceramiczne, biała polichromia podkreślająca kontury form ceramicznych i strukturalnych). W kolorystyce ściany dominują beże, żółcienie i brunatne brązy, akcentowane tesserami o barwie zielonej i błękitnej. W partiach ułożonych z otoczaków wykorzystana została ich naturalna barwa, jednak miejscowo widoczne są też ślady malatury.
Na oryginalne wyposażenie lokalu składa się także ceramiczna okładzina słupa konstrukcyjnego, zlokalizowanego obecnie wewnątrz pomieszczenia przy witrynie, po zachodniej stronie pomieszczenia.
Artyści, tworzący charakterystyczne dla realizacji wnętrzarskich lat 50. i 60. XX w. wielkoformatowe dekoracje plastyczne, skupiali się na zagadnieniach formy i koloru. Dzieła te cechowały się różnorodnymi technikami rzeźbiarskimi, mozaikowymi i malarskimi oraz architektonicznymi, często łączonymi w obrębie jednej pracy (podobnie jak w tym wypadku).
Przedmiotowe mozaikowe instalacje stanowią reprezentatywny przykład prac wnętrzarskich tego okresu, wpisując się w znamienny dla polskiej sztuki dekoracyjnej lat 50. I 60. XX w. trend dekoracji mozaikowej i mozaikowo-fakturalnej. Dekoracja ta posiada również wartości historyczne, związane z Uzdrowiskiem Konstancin a także mecenatem państwowym (Państwowego Przedsiębiorstwa „Uzdrowisko Konstancin”). Po przeanalizowaniu zgromadzonego materiału dowodowego MWKZ stoi na stanowisku, iż walory plastyczne omówionych dekoracji mozaikowych oraz ich oryginalność pod względem formalnym stawiają je w szeregu niezwykle wartościowych dzieł polskiej sztuki użytkowej lat 60. XX w.

< Poprzednia		Następna >