Kamienica wraz z oficyną przy ulicy Twardej 62 w rejestrze zabytków

poniedziałek, 22 maja 2023 09:25

Prof. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego kamienicę frontową wraz z oficyną, położoną w Warszawie przy ul. Twardej 62.

Ulica Twarda była jedną z ważniejszych arterii komunikacyjnych XIX-wiecznej Warszawy. Wybrukowana w latach 60. XIX wieku, została zabudowana kamienicami, które wyparły dawną, drewnianą zabudowę. Właścicielem posesji pod późniejszym adresem Twarda 62, był Szlama Czosnek, który w 1890 r. podzielił ją i odsprzedał jej część. Nieruchomość nabył Szapsa Kapłan, który w 1895 r. przystąpił na jej terenie do budowy niewielkiej czterokondygnacyjnej kamienicy w zachodnim narożniku działki. Prace budowlane zakończyły się w 1896 r. W tym samym roku kamienica została częściowo wykupiona przez Arona Oppenheima, a następnie w całości przeszła na własność Moszka i Ruchli Greczyn, którzy przystąpili do jej rozbudowy.

Na początku XX wieku kamienica została powiększona na całą szerokość parceli i rozbudowana w głąb działki o skrzydło wschodnie. W tym okresie powstała główna, bardziej reprezentacyjna klatka schodowa oraz mieszkania o nieco wyższym standardzie. W 1940r. kamienica znalazła się przejściowo, na okres kilku miesięcy, w obrębie getta Warszawskiego. Po wyłączeniu budynku z granic getta zasiedliły go polskie rodziny. Podczas powstania warszawskiego kamienica znajdowała się w rejonie intensywnych walk prowadzonych w rejonie Woli, jednak za wyjątkiem częściowych uszkodzeń spowodowanych pociskami artyleryjskimi, uniknęła poważniejszych zniszczeń podczas wojny.

Bogaty wystrój architektoniczny fasady został usunięty dopiero na przełomie lat 50. i 60. po upaństwowieniu budynku. W 2012 r. kamienica została wyłączona z użytkowania ze względu na zły stan techniczny, a lokatorzy wykwaterowani.

Kamienica jest jednym z nielicznych ostańców przedwojennej zabudowy ulicy Twardej, co nadaje jej wartość historyczną. Szczególne znaczenie ma jej bezpośredni związek ze społecznością żydowską, której znaczna część zamieszkiwała ulicę Twardą i z wydarzeniami II wojny światowej. Przez krótki okres znajdowała się w granicach getta. Ponadto, pomimo zniszczenia pierwotnego wystroju architektonicznego fasady, znacznego uproszczenia jej wyglądu oraz częściowych uszkodzeń budynek posiada wysoki poziom autentyzmu. Na uwagę zasługuje przede wszystkim główna, frontowa klatka schodowa o dekoracyjnej, kutej barierze i kompozycji z ceramicznych płytek na spocznikach, a także zachowana stolarka drzwi wejściowych do mieszkań orozrzeźbionych supraportach. Reliktem wystroju wnętrz jest także zachowana w jednym z pomieszczeń sufitowa dekoracja stiukowa złożona z rozety obwiedzionej bordiurą.

Jak podkreślono we wniosku organizacji społecznej obrońcy Zabytków Warszawy obiekt posiada także znaczną wartość historyczną w wymiarze międzynarodowym. Jest jednym z nielicznych, nadal istniejących zdokumentowanych na zdjęciach ukazujących mur warszawskiego getta na zachodniej jego granicy oraz najbliższe otoczenie tych murów. Kamienica wraz z oficyną stanowią materialny ślad inwestycyjny aktywności tej społeczności w okresie wkraczania na obszar Woli wielkomiejskiej zabudowy czynszowej".