Cmentarz położony w Warszawie, w dzielnicy Wola, został założony w 1946 roku. Jest miejscem pochówku żołnierzy Armii Krajowej oraz cywilnych ofiar Powstania Warszawskiego z 1944 roku.

Cmentarz Powstańców Warszawy jest także miejscem inhumacji żołnierzy polskich kampanii wrześniowej 1939 roku i walk o Warszawę 1945 roku, Żydów rozstrzeliwanych przez Niemców w latach 1939-1943 na terenach ówczesnego stadionu ?Skra? przy ulicy Okopowej oraz więźniów Pawiaka.

Nekropolia, założona w 1946 roku i ukończona w 1960 roku, stanowi zamkniętą formę, charakterystyczną dla cmentarzy wojennych z różnych epok historycznych. Cmentarz powstańczy w obecnych granicach i  kształcie składa się z dwóch odmiennych w kompozycji i funkcji części ? regularnej, zagospodarowanej jako układ kwater mogił zbiorowych oraz pejzażowej dolinki ze stawem. Oba człony nekropolii stanowią uzupełniającą się strukturalnie całość. Cmentarz nie jest ogrodzony i posiada swobodny dostęp od strony ulic Wolskiej i Sowińskiego.

Część nekropolii pełniąca funkcję cmentarza obejmuje: kwatery mogił poległych, gaj dębowy, pomnik Polegli Niepokonani autorstwa Gustawa Zemły, kurhan kryjący prochy poległych oraz pomnik ? ołtarz autorstwa Tadeusza Wyrzykowskiego. W 1960 r. na mogiłach zostały ustawione rzędy jednakowych w formie kamiennych tablic wykonanych z piaskowca, również według projektu Tadeusza Wyrzykowskiego. Mogiłę, upamiętniającą pomordowanych Żydów, wyodrębnia tablica w formie macewy. Przy symbolicznym gaju dębowym wznosi się kopiec ? będący kurhanem popiołów przykryty kamiennym brukiem nawiązującym do bruku warszawskich ulic. Na jego szczycie usytuowany jest pomnik Polegli Niepokonani, z 1973 roku, autorstwa rzeźbiarza Gustawa Zemły. Jest to monumentalna rzeźba przedstawiająca półleżącą postać konającego mężczyzny z rozdartą piersią, trzymającego w uniesionej prawej dłoni tarczę. Za posągiem znajduje się barykada z wyrwą, którą zasłania ciałem ranny powstaniec. Kompozycja jest alegorią poświęcenia i walki obronnej powstańców oraz ludności cywilnej Warszawy. Pod murem Cmentarza Wolskiego, w dębowym gaju, usytuowany jest pomnik ? kamienny ołtarz z krzyżem i emblematem Polski Walczącej umieszczonym na czarnej, kamiennej płycie. Został on zaprojektowany przez Tadeusza Wyrzykowskiego i ustawiony w 2004 roku, z okazji 60-tej rocznicy Powstania.

Pierwotnie, zaprojektowanie nekropolii powierzono architektowi Romualdowi Guttow i Alinie Szolcównie, architektowi zieleni. Projekt zakładał monumentalną nekropolię połączoną z pejzażowym parkiem, rozciągającym się między Cmentarzem Wolskim, ulicą Redutową oraz ulicą Wolską. Po 1960 roku podjęto decyzję o uporządkowaniu cmentarza w zawężonych granicach.  Przyjęty został nowy projekt koncepcyjny, opracowany przez Tadeusza Wyrzykowskiego. Postawiono, wykonane z piaskowca, tablice ze znakiem Krzyża Grunwaldu ? odznaczenia państwowego, które w genezie swojej związane było z Gwardią Ludową. Pod znakiem Krzyża Grunwaldu umieszczono napisy: Polegli w walce o wolność w powstaniu warszawskim 1944 r.

Do 1960 roku cmentarz oficjalnie utrzymywany był w stanie zapomnienia i zaniedbania. Na kwaterach mogił zbiorowych nie było żadnych tablic i symboli upamiętniających ofiary. Obowiązywał całkowity zakaz wystawiania pomników czy symbolicznych krzyży, a służba cmentarna zobowiązana była do usuwania i niszczenia ich.  Mimo uporządkowania cmentarza w 1960 roku i ustawieniu tablic na mogiłach (w większości bez nazwisk poległych), nadal nie był on oznaczony na planach Warszawy ani w terenie. Informacje o jego charakterze umieszczone były w głębi, w miejscach celowo mało eksponowanych. Płyty nagrobne nosiły zafałszowany, zmanipulowany obraz historii za pomocą przekłamań i nieścisłości w podawanych datach czy miejscach. Pominięte były znaki powstańcze oraz zatajane nazwiska poległych. Dopiero w 2001 r. na pomniku-barykadzie i na tarczy posągu Polegli Niepokonani umieszczony został znak Polski Walczącej.   W 2004 roku, od strony ulicy Wolskiej ustawiono kamienny blok informujący o Cmentarzu Powstańców Warszawy 1944 roku.

Cmentarz stanowi szczególne świadectwo minionej epoki ? Powstania Warszawskiego 1944 roku i jego ofiar. Jest także świadectwem próby zafałszowania przez polskie władze epoki stalinizmu pamięci i historii związanej z tym wydarzeniem.