Cmentarz rzymsko-katolicki w Solcu w rejestrze zabytków

czwartek, 06 lutego 2014 12:14

Cmentarz rzymsko-katolicki, zlokalizowany przy ulicy Łoteckiego w Solcu nad Wisłą, został wpisany do rejestru zabytków.

Cmentarz grzebalny przy kościele pw. św. Barbary został założony w drugiej połowie XVIII wieku. Zachowało się na nim wiele cennych nagrobków. Najstarsze pochodzą z pierwszej połowy XIX wieku i zlokalizowane są w bliskim sąsiedztwie kościoła. Stylistycznie nawiązują do form antycznych i klasycystycznych. Najstarszym z nich jest nagrobek Katarzyny z Kossowskich Chełkowskiej z 1830 roku, wystawiony w typie cippusa z akroterionami w narożach. Inne, cenne z tego okresu to między innymi: nagrobek Heleny Batter-Rotter z 1832 roku, również w formie cippusa z oryginalną dekoracją roślinną, nagrobek Erazma Pomorskiego z pierwszej połowy XIX wieku, w typie urny na cokole, nagrobek NN w formie steli architektonicznej z bogatą klasycystyczną dekoracją, nagrobek Macieja Mierzejewskiego – burmistrza Solca z połowy XIX wieku w formie obelisku na architektonicznym cokole, opracowanym rustyką oraz nagrobek rodziny Tarnowskich, w formie sarkofagu bogato zdobionego. Nagrobki z drugiej połowy XIX wieku są liczniejsze. Prezentują większe zróżnicowanie typów i form historyzujących. Na szczególną uwagę zasługują między innymi: neoklasycystyczny monumentalny grobowiec rodziny Targowskich z pomnikiem nagrobnym w formie obelisku, nagrobek Aleksandra Młodzianowskiego z 1872 roku, w typie kolumny z girlandą kwiatową, nagrobek Teofila Młodzianowskiego z figurą anioła i urną na cokole, oraz nagrobek Wacława Poraj Kuczewskiego z 1884 roku, w formie krzyża na skałce i figurą aniołka.

Wśród zachowanych XX-wiecznych nagrobków szczególnie cenne są: nagrobek Stanisława Chmielnickiego z 1910 roku z dekoracją secesyjną, nagrobek Anny Radomińskiej z 1917 roku w formie krzyża na skale z figurą kobiety oraz monumentalny grobowiec rodziny Moroz z około 1900 roku z obeliskiem w zwieńczeniu. Na uwagę zasługują również te w typie pionowej steli: nagrobek Zygmunta Łoteckiego – dyrektora seminarium nauczycielskiego z 1936 roku, z czerwonego piaskowca w postaci prostokątnej steli wieńczącej grób, nagrobek Franciszki Muszalskiej, jako neogotycka stela, nagrobek rodziny Czajkowskich ze stelą w formie krzyża. Ponadto, wyróżnia się grupa obiektów z połowy XX wieku o jednorodnej stylistyce. Powtarzają zasadniczo jeden wzorzec w formie kapliczki: krzyż na cokole z figurą pełnowymiarową lub figurką we wnęce; cokół flankowany wazonami na postumentach. Odznaczają się też płaskorzeźbioną dekoracją: w kształcie wieńca, gorejącego Serca Pana Jezusa oraz żłobień tworzących wzory liniowe i geometryczne. Podobne nagrobki występują na cmentarzu rzymsko-katolickim w Krępie Kościelnej. Głównym materiałem z którego wykonywano nagrobki był piaskowiec i wapień. W kilku przypadkach pojawiają się inskrypcje z nazwiskami twórców: z Puław, z Rzeszowa, Warszawy oraz Radomia. Na cmentarzu zachowały się płyty nagrobne z inskrypcjami w języku rosyjskim-starocerkiewnym. Poświęcone są głównie nauczycielom działającego w okresie zaborów, seminarium nauczycielskiego w Solcu. Wśród pochowanych znajdują się osoby zasłużone dla miejscowości: burmistrzowie, nauczyciele, powstańcy, żołnierze i księża oraz właściciele okolicznych dóbr.

Cmentarz rzymsko-katolicki przy Łoteckiego w Solcu nad Wisłą zajmuje eksponowane miejsce w krajobrazie kulturowym miejscowości. Jest materialnym dokumentem jej dziejów. Z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe, MWKZ wpisał go do rejestru zabytków.