Kolejny zabytek na Mazowszu

czwartek, 18 września 2014 09:29

Stara część cmentarza rzymsko-katolickiego z XIX wieku, znajdującego się przy ulicy Mickiewicza w Przytyku, została wpisana do rejestru zabytków.

Wpisem objęto układ przestrzenno-komunikacyjny, nagrobki i płyty nagrobne sprzed 1950 roku.

Cmentarz grzebalny (polowy) został założony w 1. połowie XIX wieku, następnie powiększony w 1887 roku. Jest usytuowany przy drodze Przytyk - Studzienice - Radzanów, około 200 metrów od kościoła parafialnego.

Zachowało się wiele cennych nagrobków z XIX i 1. połowy XX wieku, prezentujących różne typy, m.in. płyta nagrobna, krzyż na cokole, figura na cokole, pień drzewa, stela. Poza nagrobkiem rodziny Grodzińskich z 2. ćwierci XX wieku, wykonanego z granitu, pozostałe są z piaskowca. Najstarszy jest nagrobek Maryana Wachowicza z 2. ćwierci XIX wieku. Pod względem artystycznym na szczególną uwagę zasługują: wspomniany już nagrobek Wachowicza, wykonany w formie steli w stylistyce klasycystycznej ze zwieńczeniem wolutowym, udekorowanym rozetami, motywem klepsydry oraz ornamentem rzeźbiarskim, nagrobek rodziny Dzianott z 3 ćwierci XIX wieku, przedstawiający kobietę wspartą o urnę. Odznacza się on rozbudowaną symboliką cmentarną oraz wysoką jakością wykonania. Na kilku nagrobkach pojawiają się sygnatury z nazwiskami kamieniarzy: L. Staniszewski i Hebdzyński z Radomia. Na jednym występuje sygnatura warsztatu z Odrzywołu. Historyczne nagrobki są ustawione frontem w kierunku wschodnim.

Obiekt stanowi bardzo cenny dokument dziejów parafii i miejscowości. Zajmuje eksponowane miejsce w krajobrazie kulturowym i ze względu na wartości historyczne i artystyczne został objęty ochroną konserwatorską.