Debata „Społeczny wymiar krajobrazu kulturowo-przyrodniczego”

wtorek, 30 września 2014 13:17

Rafał Nadolny – Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wziął udział w debacie pod honorowym patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, która odbyła się 29 września na Zamku Królewskim w Warszawie.

Tematem było znaczenie ochrony krajobrazu kulturowo-przyrodniczego dla społeczeństwa. Minister Olgierd Dziekoński, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP zwrócił uwagę na fakt, że: „ Konwencja krajobrazowa nie mówi tylko o ochronie krajobrazu, ale także o jego przekształcaniu, zagospodarowywaniu. (….). Powojenna odbudowa Starego Miasta w Warszawie oraz Traktu Królewskiego to też była przebudowa i przekształcenie krajobrazu miejskiego, kultury i synteza pojmowania krajobrazu historycznego”. Podkreślił także, że „W obecnej ochronie zabytków brak jest dyskusji o tym co jest na tyle ważne i musi być zachowane, a co można przekształcić w ramach rozwoju dziedzictwa. Co naprawdę powinno być tą wartością, którą należy chronić i zachowywać bez zmian. (…). Polski system ochrony zabytków zapisany w przepisach obowiązującego prawa zakłada system zero – jedynkowy, czyli coś jest chronione w pełni, a coś wcale nie jest chronione”.

Senator Janusz Sepioł w swoim wystąpieniu wskazał, iż: „ Stan krajobrazu mówi o stanie państwa o czynnikach go kształtujących, podmiotach mających wpływ na jego stan. Powoli stajemy się krajem chaotycznego i zdewastowanego krajobrazu. Przestrzeń życia Polaków nie staje się ich dumą, a obniża jakość ich życia”. Dodał także, że ”Istnieje problem w sferze świadomości, wrażliwości oraz uregulowań prawnych. Architektura jest widziana jako działanie poza strefą kultury. Wszelkie działania prawne i nowelizacje ustaw mają na celu jedynie tylko ułatwienie zabudowywania terenu. Przez to Polski krajobraz nie jest elementem narodowej tożsamości”.

Profesor Jacek Purchla powiedział: „Ochrona zabytków w Polsce funkcjonuje w okowach syndromu oblężonej twierdzy. W nowej rzeczywistości żyje w strefie pewnej izolacji, w oderwaniu od ekonomicznej rzeczywistości. To ma swe źródła jeszcze w XIX wiecznym pojmowaniu zabytku, jako swoistego rodzaju sacrum”. Mówił także o dziedzictwie, jako czynniku rozwoju: „Dziedzictwo „wychodząc” z budżetu państwa staje się czynnikiem rozwoju. Można się rozwijać poprzez zasoby związane z dziedzictwem i to realizują na przykład samorządy wykorzystując środki europejskie. (…) Ale trzeba omijać jednocześnie zagrożenia współczesnego świata, czyli globalizację, makdonaldyzację itp.”.

Profesor Małgorzata Rozbicka, Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa wskazała, że w świetle przeprowadzonych badań ogłoszonych w raporcie "Społeczno-gospodarcze oddziaływanie dziedzictwa kulturowego. Raport z badań społecznych" dziedzictwo i zabytki są pozytywnie postrzegane w społeczeństwie i są ważnym elementem kształtującym jego tożsamość, pełniąc ważną rolę społeczną.

Organizatorem debaty był Polski Komitet do spraw UNESCO we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Zamkiem Królewskim w Warszawie – Muzeum oraz Fundacją Rozwoju Demokracji Lokalnej i Towarzystwem Opieki nad Zabytkami. Adresowana była przede wszystkim do samorządów i organizacji pozarządowych.