Kolejny zabytek w Warszawie

czwartek, 21 maja 2015 11:55

Gmach Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej - wraz z terenem dziedzińca i usytuowaną na nim chłodnią kominową - wzniesiony w l. 1951-1954 według projektu Józefa Ufnalewskiego, położony w Warszawie przy ul. Nowowiejskiej 21/25, został wpisany do rejestru zabytków.

Pomysłodawcą, organizatorem, a także fundatorem Instytutu Techniki Cieplnej był obecny patron instytutu prof. Bohdan Stefanowski, będący od 1918 r. pracownikiem naukowym, a później kierownikiem Katedry Termodynamiki Technicznej i Laboratorium Maszyn Politechniki Warszawskiej. Wykonanie projektu powierzono architektowi oraz prezesowi SARP-u Józefowi Ufnalewskiemu, ściśle współpracującemu z prof. Stefanowskim. Gmach otrzymał formę zgodną z obowiązującą ówcześnie doktryną realizmu socjalistycznego, jednakże ze względów oszczędnościowych uproszczono budynek z zewnątrz, rezygnując z oblicowania elewacji płytami piaskowca i klinkieru oraz z tralkowej attyki.

Obiekt posiada wartości historyczne, naukowe i artystyczne. Była to jedna z pierwszych powojennych inwestycji Politechniki Warszawskiej, zaprojektowana z myślą o kształceniu specjalistów w zakresie techniki cieplnej, a także z myślą o prowadzeniu kompleksowych zadań badawczych, przeznaczonych również na potrzeby odradzającego się w Polsce przemysłu. Ze względu na naukowo-badawczy charakter placówki, została ona wyposażona w najnowocześniejszy sprzęt oraz własną mini-elektrownię dydaktyczną. Pomimo ograniczeń finansowych, które wpłynęły w głównej mierze na wygląd zewnętrzny gmachu, prof. Stefanowski wraz architektem Ufnalewskim zaprojektowali niezwykle funkcjonalny obiekt. Poprzez połączenie w jednym obiekcie budynków o różnej funkcji oraz poprzez zastosowanie przejrzystego i prostego rozkładu wnętrz, zapewniającego sprawną komunikację pomiędzy salami wykładowymi i pomieszczeniami warsztatowymi, umożliwiono prowadzenie zajęć teoretycznych i praktycznych w jednym miejscu, usprawniając tym samym wykonywane przez pracowników Instytutu i studentów prace badawcze. Gmach został zaprojektowany w stylistyce realizmu socjalistycznego, nawiązującego do form typowych dla architektury klasycyzmu. Świadczą o tym symetryczna kompozycja, osiowość założenia oraz gradacja brył ze względu na pełnioną funkcję. Jednakże, w porównaniu ze sztandarowymi budowlami epoki socrealizmu, gmach otrzymał bardzo uproszczony i powściągliwy detal architektoniczny w formie boniowania, opasek okiennych, gzymsów koronujących i ozdobnego portyku wejścia głównego. Bogatszą dekorację zyskały wnętrza, gdzie zastosowano kolumny, płyciny ścienne, listwy, sklepienia, ozdobne stropy i posadzki, uzupełnione ozdobną metaloplastyką. Należy ponadto zaznaczyć, iż gmach został umiejętnie wkomponowany w zabudowę ulicy Nowowiejskiej (na odcinku pl. Politechniki – al. Niepodległości), charakteryzującej się luźnym rozmieszczeniem budynków, natomiast pod względem formy widoczne są nawiązania do architektury gmachu głównego politechniki.