Niezapomniani dzięki zabytkom

środa, 11 marca 2009 02:39

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Barbara Jezierska sukcesywnie wpisuje do rejestru zabytków miejsca i budynki upamiętniające ofiary wojny. Uczynienie tych miejsc zabytkowymi, będzie stanowiło namacalną historię dla przyszłych pokoleń.

W marcu ubiegłego roku Wojewódzka Konserwator Zabytków zdecydowała o objęciu ochroną konserwatorską  Fortu III w Pomiechówku. Fort III pierwotnie był fortem celno-ziemnym, przeznaczonym dla piechoty i artylerii. Podczas I wojny światowej fort został zdobyty przez wojska niemieckie, w latach 1926-1939 pełnił on funkcję składu amunicji dla Twierdzy Modlin. Na terenie fortu toczyły się ciężkie walki, które trwały aż do kapitulacji Modlina. Po kapitulacji przetrzymywano tam jeńców polskich broniących Modlina i okolicznych placówek. W 1940 r. hitlerowcy utworzyli na obszarze fortu obóz przejściowy dla ludności polskiej. Od 1941 roku funkcjonował  tam również obóz getto dla ludności żydowskiej z północnego Mazowsza. Szacowana liczba ofiar pochodzenia żydowskiego zamordowanych do jesieni 1941 roku stanowi ok. 6 tysięcy osób. Od 1942 roku w forcie umiejscowiony został obóz karno-śledczy. W ramach akcji likwidacji inteligencji polskiej pierwszymi ofiarami hitlerowców stali się księża, nauczyciele oraz właściciele ziemscy. W późniejszych latach fort był miejscem, gdzie dokonywano egzekucji na przypadkowych osobach aresztowanych w łapankach.
    W listopadzie ubiegłego roku zostało wszczęte postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków cmentarza mauzoleum ofiar terroru hitlerowskiego z lat 1939-1941, założonego w 1948 roku wraz z budynkiem muzeum, położonego w Palmirach. Obecnie jesteśmy na etapie przygotowywania niezbędnej dokumentacji. W ciągu najbliższych tygodni postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków powinno zostać zakończone.
    W pierwszej połowie tego roku Barbara Jezierska zamierza objąć ochroną konserwatorską willę „Jasny Dom”, przy ul. Świerszcza 2, w dzielnicy Włochy. W latach 1946-1952 w piwnicach willi więziono żołnierzy AK. Do dziś zachowały się drzwi do cel z wyciętymi otworami do dawania posiłków i „judasze”. Dodatkowo zachowały się wydrapane na cegłach inskrypcje żołnierzy  i kalendarzyki. Mają one unikatową wartość historyczną.
    Ochroną konserwatorską ma zostać również objęty cmentarz na Bródnie, zwany kirkutem. Posiadane przez nas opracowania w sprawie bródnowskiego cmentarza nie zawierają pełnych informacji, które umożliwiałby szybkie zakończenie postępowania. Z dokumentacji wynika, że ilość macew znajdujących się na cmentarzu stanowi od 3 do 14 tysięcy. Wpis do rejestru zabytków bez podania ilości macew może okazać się nieskuteczny. Przeprowadzenie inwentaryzacji z pewnością przyśpieszyłoby wpis do rejestru zabytków kirkutu.



Monika Dziekan
Rzecznik MW Konserwatora Zabytków

< Poprzednia		Następna >