Jedno miejsce – wielu użytkowników

poniedziałek, 10 sierpnia 2015 11:39

Na przełomie kwietnia i maja tego roku mieszkańcy wsi Nowy Łuszczewek, gm. Błonie byli świadkami archeologicznych badań wykopaliskowych. Ich przeprowadzenie miało związek z planowaną zmianą zagospodarowania terenu jednej z działek pokrywającej się z terenem stanowiska archeologicznego.

Stanowisko archeologiczne, o którym mowa położone jest na kulminacji i stoku doliny rzeki Utraty. Zostało odkryte przez mgr. Stefana Woydę w 1968 roku podczas badań powierzchniowych i już wówczas charakteryzowało się dużym nasyceniem materiału zabytkowego.

W sezonie 2015 badaniami archeologicznymi objęto teren 15 arów działki przeznaczonej pod przyszłą inwestycję. Nawarstwienia kulturowe, liczne obiekty archeologiczne oraz bogaty materiał zabytkowy potwierdziły, że miejsce to upodobali sobie przedstawiciele wielu kultur. Jak informuje kierownik badań archeologicznych, Pani mgr Magda Woźniak, materiał luźny, najliczniejszy w strefie północnej i centralnej wytyczonych 5 wykopów, był zróżnicowany pod względem chronologicznym. Wyróżniono fragmenty naczyń związane z osadnictwem tzw. kultury pucharów lejkowatych (3700 – 1900 p.n.e.) z okresu neolitu, tzw. kultury trzcinieckiej (1900 do 1000 roku p.n.e.) z epoki brązu, tzw. kultury łużyckiej z okresu halsztackiego, tzw. kultury przeworskiej (III w. p.n.e. a V w. n.e.) z młodszego okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich, średniowiecza – XII-XV w. oraz nieliczne ułamki z okresu nowożytnego.

Podczas wykopalisk wydzielono 76 obiektów archeologicznych, spośród których wyróżniono budynek gospodarczy (półziemiankę), paleniska, spągi dwóch dymarek, jamy gospodarcze, jamy piecowe oraz relikty dołków posłupowych. Część obiektów została zniszczona przez wkopy współczesne, m. in. 3 dreny, transzeję z okresu II wojny światowej oraz bardzo głęboką orkę.
Na uwagę zasługuje obiekt nr 1 rozpoznany jako pozostałości budynku gospodarczego o wymiarach 6x4 m, określonego wstępnie jako półziemianka (zniszczony częściowo przez dren). Według interpretacji mgr Magdy Woźniak budynek był zagłębiony w ziemię, sięgając swym wypełniskiem do głębokości ok. 30 cm. Na stropie obiektu znaleziono 3 przęśliki (w tym jeden zniszczony, Fot.1), naczynie miniaturowe (Fot. 3 ), naczynie na stopce z otworem w dnie, część gładzika, krzesak kwarcytowy, część osełki, fragment rozcieracza, kości zwierzęce, połupane i przepalone kamienie w układzie bezładnym, fragmenty żużli oraz grudki polepy. Analogiczny do naczynia miniaturowego egzemplarz znany jest z cmentarzyska w Czersku, gm. Góra Kalwaria (grób 186 - materiały niepublikowane). Z kolei krzesak kwarcytowy to znalezisko charakterystyczne dla terenów wschodnich tzw. kultury przeworskiej.
Z wypełniska obiektu pozyskano kilkaset fragmentów mało charakterystycznej ceramiki, głównie grubościennej i chropowaconej tzw. kultury przeworskiej oraz jak się wstępnie wydaje tzw. kultury łużyckiej. Na dnie obiektu odkryto 18 reliktów dołków posłupowych, 3 płytkie, owalne jamy oraz rowek dookolny, będący zapewne elementem konstrukcji chaty.

Wokół domostwa skupione były jamy gospodarcze, palenisko i 2 relikty dymarek. Zainteresowanie budzi obiekt nr 20, rozpoznany jako jama gospodarcza, w której obecne były fragmenty ceramiki noszące cechy typowe dla fazy A2/A3 tzw. kultury jastorfskiej (ok. 600-500 p.n.e.), w tym fragment nóżki bez ornamentu glinianego wilka ogniowego (Fot. 4).

Na uwagę zasługuje też brązowa okładzina z żelazną nakładką oraz moneta, pokryte zieloną patyną znalezione w wykopie 4. W okolicy tych znalezisk eksplorowano obiekt nr 53, z którego – jak się okazało – pochodzi pozostała część pasującej do okładziny kolekcji tj. skobel brązowy, szyld zamka brązowego, prawdopodobnie od drewnianej skrzyni, po której nie zachował się już żaden ślad (wszystkie przedmioty wykonane z brązu zostały poddane konserwacji). Pod fragmentami skrzyni znajdował się depozyt narzędzi żelaznych pochodzenia ciesielsko-kowalskiego, m. in. obcęgi, topory, siekiery, młotek, 2 sierpy, 4 osełki, fragment możdżenia zwierzęcego oraz zbita masa skorodowanych, złączonych ze sobą przedmiotów przeznaczonych w chwili obecnej do konserwacji. Depozyt, pochodzący raczej z okresu nowożytnego, wstępnie datowany na XVII – XVIII w., został wkopany w obiekt pradziejowy. Nie wiadomo, czy moneta – jest to 1 grosz z 1839 roku – znaleziona w śladzie po orce, ma związek z ww. depozytem.

Zdjęcia zabytków – p. Agata Wiśniewska

Zdjęcia z prac wykopaliskowych – p. Magda Woźniak