Sanatorium Sejmikowe w Otwocku w rejestrze zabytków

środa, 14 września 2016 09:34

Budynek dawnego Sanatorium Przeciwgruźliczego Sejmiku Warszawskiego, położony przy ul. Samorządowej 16/20 w Otwocku został wpisany do rejestru zabytków wraz z terenem otoczenia.

Gmach sanatoryjny wzniesiono w latach 1926-1929 z funduszy powiatu warszawskiego, prawdopodobnie według projektu Mieczysława Kozłowskiego, który był także projektantem uruchomionego w tym samym czasie Sanatorium Magistratu m. st. Warszawy. Nowopowstałemu ośrodkowi nadano imię starosty warszawskiego Stanisława Okulicza, szczególnie zasłużonego dla przedsięwzięcia. Była to nowoczesna placówka medyczna dla chorych płucnych, wyposażona m.in. w salę operacyjną, laboratorium oraz pracownię rentgenowską. Również w swej formie architektonicznej i zagospodarowaniu obiekt uwzględniał podstawowe wytyczne terapeutyczne związane z leczeniem klimatycznym - poprzez obecność loggii do „werandowania” (zabudowanych w okresie powojennym) i zlokalizowanej od północy parterowej, dziś już nieobecnej, leżalni dla chorych. Pierwszym dyrektorem placówki został wybitny specjalista w zakresie leczenia chorób płuc, doktor Paweł Martyszewski wdrażający nowoczesne metody walki z gruźlicą oraz czynnie promujący walory klimatyczne Otwocka, odznaczony w 1937 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jego staraniem podczas okupacji Sanatorium Sejmikowe stało się głównym ośrodkiem Szpitala Powiatowego. Po wojnie w ramach centralizacji otwockiej służby zdrowia placówkę włączono do zespołu Sanatorium Przeciwgruźliczego im. Ludwika Waryńskiego. Szpital zamknięto ostatecznie w 2005 roku, odtąd gmach pozostaje nieużytkowany.

Monumentalna forma architektoniczna dawnego Sanatorium Sejmiku Warszawskiego, podkreślona reprezentacyjnym motywem jońskich pilastrów, masywnymi ryzalitami, czy urozmaiconą drewnianym belwederkiem złożoną sylwetą dachu, wpisuje się w tradycyjny nurt architektury lat dwudziestych, co stanowi o wartościach artystycznych, jak również o walorze typologicznym obiektu. Budynek przetrwał w niemal niezakłóconym kształcie wraz z nie poddaną istotnym ingerencjom dyspozycją wnętrz prezentujących liczne oryginalne komponenty wyposażenia (różnorodna stolarka drzwiowa i okienna, klatka schodowa z ozdobną balustradą).

Dotychczas wpisem do rejestru zabytków objęto najważniejsze zabytkowe sanatoria i zespoły sanatoryjno-szpitalne miasta np. Sanatorium Magistratu m. St. Warszawy wraz z Sanatorium „Brijus-Zdrowie”, Wojskowe Sanatorium Przeciwgruźlicze, czy Sanatorium Abrama Gurewicza, reprezentujące rozmaite fazy rozwoju architektury kuracyjnej i szpitalnej, oraz zróżnicowane formy działalności inwestycyjnej. Gmach dawnego Sanatorium Sejmikowego stanowi obok wyżej wymienionych przykładów, materialne świadectwo funkcjonowania uzdrowiska w okresie międzywojennym, odzwierciedla wysiłek inwestycyjny władz powiatowych oraz stojącą na wysokim poziomie organizację służby medycznej na polu walki z gruźlicą, co zaświadcza o walorach historycznych obiektu.