Siedemnaście schronów bojowych typu Ringstand 58c zabytkami

piątek, 18 sierpnia 2017 10:22

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków – Jakub Lewicki podpisał decyzję o wpisie do rejestru zabytków schronów bojowych typu Ringstand 58c, wybudowanych na przełomie l. 1944 i 1945, zlokalizowanych wzdłuż linii kolejowej na odcinku Warszawa Zachodnia - Warszawa Gdańska, z uwagi na zachowane wartości historyczne i naukowe. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Ringstand 58c to typ małego schronu, będącego niemiecką konstrukcją opartą na projekcie włoskim, wykorzystanym po raz pierwszy w walkach pod Tobrukiem w Afryce Północnej w 1941 r., skąd jego potoczna nazwa – „Tobruk”.

„Tobruki” stanowiły element sieci niemieckich umocnień obok schronów wartowniczo-obserwacyjnych, nasypu kolejowego, odpowiednio zaadaptowanej miejskiej zabudowy, transzej, zasieków, fortów z czasów carskich. Ich zasięg na mapie miasta obejmuje przede wszystkim: Cytadelę, Dworzec Gdański, kolej obwodową, Gazownię, Filtry, węzły komunikacyjne, Ujazdów. Pozostałe obiekty obronne zabezpieczały również Sejm i Port Czerniakowski oraz lewy brzeg Wisły aż do Cytadeli. Fortyfikacje niemieckie tworzyły pierścień wokół najważniejszych dzielnic Warszawy, czyniąc z niej twierdzę (Festung Warschau). Na podstawie przeprowadzonego rozpoznania w terenie należy stwierdzić, że przedmiotowe schrony rozmieszczone są nierównomiernie przede wszystkim wzdłuż nasypu kolejowego, pełniącego rolę wału obronnego. Skoncentrowano je w skupiskach po 2-4 w strategicznych punktach komunikacyjnych: na terenie Dworca Zachodniego, przy skrzyżowaniach linii kolejowej z ulicą Górczewską, z ulicą Obozową, przy rozjeździe torów na wysokości ulic Kozielskiej i Ostroroga. Rozmieszczenie Ringstandów 58c w przestrzeni Warszawy wyznaczało punkty kluczowe dla okupanta do utrzymania kontroli nad miastem, a tym samym strategiczne dla obrony stolicy przez jej mieszkańców. Pierścień umocnień, których trwałym śladem pozostały schrony, otaczał najważniejszą infrastrukturę Warszawy, powstałą do 1939 roku.

Po wojnie większość schronów zasypano dla bezpieczeństwa przechodniów, a część przykryto nawierzchnią. Dokładna lokalizacja wszystkich powstałych Ringstandów nie jest znana, ani nie jest łatwa do identyfikacji bez specjalistycznego sprzętu.

Z wnioskiem o wpis zwróciła się do MWKZ Fundacja Thesaurus.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.