Willa „U Dziadka” zabytkowa

piątek, 17 listopada 2017 16:34

Jakub Lewicki – Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków podpisał decyzję o wpisie do rejestru zabytków willi „U Dziadka”, wzniesionej w l. 20. XX w., położonej przy ul. Mickiewicza 43/47 w Otwocku, z uwagi na zachowane wartości artystyczne i historyczne.

W 1905 r. z działki o nazwie „Wille Otwockie” wydzielono mniejszą, nazwaną „Willa Elwirów”, będącą własnością Luzera Józefa Ciechanowskiego oraz Chil Michela Hoffmana. W latach 20. XX wieku właściciele wybudowali obecny drewniany budynek, posiadający prawdopodobnie funkcję pensjonatu. Otrzymał on uproszczoną formę, nawiązującą do architektury modernistycznej, co wyróżniało go na tle otwockiej zabudowy powstającej najczęściej w tzw. stylu nadświdrzańskim. W 1938 r. drugi ze współwłaścicieli odsprzedał swoją połową Zeldzie Ciechanowskiej. Zapewne podczas II wojny światowej budynek został odebrany właścicielom ze względu na ich żydowskie pochodzenie. Po zakończeniu działań wojennych w uszkodzonej i opuszczonej willi, oraz sąsiedniej willi „Agatka” umieszczono Ognisko Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy „Świder”. Inicjatorem powstania towarzystwa był Kazimierz Lisiecki „Dziadek”, który na początku lat 20. XX w. założył pierwsze warszawskie ognisko na bazie Klubu Gazeciarzy. Wkrótce powstała sieć domów rozmieszczonych na terenie całej Polski, działających podczas okupacji jak i w PRL, z czego część z nich po wojnie zmieniła lokalizację. W 1948 r. Kazimierz Lisiecki wprowadził się do mieszkania na I piętrze przedmiotowej willi, a w 1951 r. zatrudnił w „Świdrze” nauczycielkę Marię Pilecką, żonę rotmistrza Witolda Pileckiego – żołnierza Wojska Polskiego i Państwa Podziemnego oraz więźnia niemieckiego obozu zagłady KL Auschwitz, zamordowanego przez Urząd Bezpieczeństwa w więzieniu mokotowskim. W kolejnych latach „Dziadkowi” udało się wyodrębnić ogniska z sieci państwowych domów dziecka oraz zwiększyć powierzchnię o 14-hektarowy teren z dwoma dodatkowymi budynkami nazwanymi „Kacperek” i „Jamnik”. Około 2012 r. część terenu ze zlokalizowaną na nim willą została wydzielona, natomiast sam obiekt wyłączono z użytkowania.

Willa „U Dziadka” wybudowana w nurcie rzadko stosowanego w architekturze drewnianej modernizmu, posiada wartości artystyczne. Pozbawiona bogatego detalu otrzymała kubiczną bryłę wzbogaconą o ryzality i werandy, a także zróżnicowaną wysokość obu traktów. Główną ozdobę elewacji stanowią wąskie pasy ze skośnie ułożonymi deskami ujmujące partie o układzie poziomym, a także skośne listwy werand.

O wartości historycznej budynku decydują w szczególności jego powojenne dzieje, kiedy to umieszczono w nim Ognisko Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy „Świder”, założone ok. 1919 r. przez wybitnego pedagoga i społecznika Kazimierza „Dziadka” Lisieckiego. Natomiast związek willi z osobą Marii Pileckiej dokumentuje sytuację polityczną w Polsce, polegającą na dyskryminowaniu rodzin żołnierzy Armii Krajowej i powojennego podziemia niepodległościowego. Pani Pileckiej ze względu na przeszłość męża czyniono trudności w podjęciu pracy w państwowych instytucjach, co nie stanowiło problemu dla „Dziadka” Lisieckiego, który ją zatrudnił i obdarzył pełnym zaufaniem.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.