Kamienica przy Poznańskiej 21 w Warszawie zabytkiem

poniedziałek, 21 maja 2018 15:18

Jakub Lewicki – Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków podpisał decyzję o wpisie do rejestru zabytków kamienicy wzniesionej w 4 ćw. XIX w., położonej w Warszawie przy ul. Poznańskiej 21, z uwagi na zachowane wartości historyczne i naukowe.

Obiekt jest jedynym zachowanym przykładem śródmiejskiej zabudowy, pochodzącym sprzed wielkiej rozbudowy miasta w 2. połowie XIX w. Budynek odznacza się nietypową formą architektoniczną – niską zabudową i skromnymi elewacjami, co było charakterystyczne dla obiektów wznoszonych przed połową XIX w. Dokumentuje także budownictwo mieszkaniowe Południowego Śródmieścia Warszawy z końca XIX wieku. W tym okresie obszar położony na zachód od ul. Poznańskiej (d. Wielkiej) należał do słabo zurbanizowanych rejonów miasta, na którym dominowały tereny zielone z niskimi i częściowo drewnianymi budynkami o rozproszonym układzie. Wzmożony ruch budowlany po 1900 r. doprowadził do powstania zwartej zabudowy, składającej się z kilkukondygnacyjnych kamienic czynszowych z wewnętrznymi podwórzami i bogato dekorowanymi fasadami. Forma domu o nieskomplikowanej bryle i skromnym detalu, świadczy o dawnej architekturze, potrzebach mieszkaniowych, przepisach budowlanych obowiązujących na terenie Królestwa Polskiego, a także o sposobie zagospodarowania posesji. W 1. połowie XX w. miasto wielokrotnie zmieniało swoje oblicze ze względu na intensywny ruch budowlany trwający przed 1939 r., ogromne zniszczenia wojenne oraz powojenne wyburzenia i powstające nowe założenia przestrzenne. W tym kontekście zachowanie XIX-wiecznej kamienicy dokumentuje również zmiany w budownictwie mieszkaniowym oraz przekształcenia urbanistyczne Warszawy na przestrzeni 150 lat.

Podczas powstania warszawskiego budynek znalazł się na terenie zajętym przez żołnierzy Batalionu Zaremba-Piorun Armii Krajowej. Na sąsiedniej posesji, pod adresem Hoża 62, znajdowało się dowództwo 2. kompani „Jur”, natomiast w samej kamienicy Poznańska 21, w początkach sierpnia 1944 r., zlokalizowano placówkę powstańczą pod dowództwem mjr Jana Przeździeckiego „Tomasza”, późniejszego zastępcy dowódcy batalionu. Bliskość frontu, którego granica biegła wzdłuż ulic Emilii Plater i Wspólnej, spowodowała silne zniszczenia okolicznej zabudowy. Pomimo wzmożonego obstrzału artyleryjskiego oraz bombardowań lotniczych, kamienica przetrwała praktycznie nieuszkodzona i po opuszczeniu przez Niemców Warszawy ponownie została zasiedlona.

Postępowanie wszczęto na wniosek organizacji społecznej Obrońcy Zabytków Warszawy.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.