Kolejny zabytek architektury kolejowej na Mazowszu

środa, 25 lipca 2018 08:08

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków – Jakub Lewicki wpisał do rejestru zabytków budynek dróżniczówki linii kolejowej Warszawa - Terespol w miejscowości Skruda 75 (pow. miński) wraz z terenem posesji, z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe.

Linia kolejowa Warszawa – Terespol była trzecią linią, po kolei warszawsko - wiedeńskiej i kolei warszawsko - petersburskiej, która powstała na obszarze Królestwa Polskiego. Uroczyste otwarcie całej Drogi Żelaznej Warszawsko – Terespolskiej z udziałem władz Królestwa Polskiego odbyło się we wrześniu 1867 r. Pomysłodawcą i inicjatorem tej inwestycji był Leopold Kronenberg – kupiec, przemysłowiec i bankier, który założył spółkę Towarzystwo Drogi Żelaznej Warszawsko-Terespolskiej. W l. 60. XIX w. Alfons Kropiwnicki architekt warszawski, od 1827 r. budowniczy miasta Warszawy, rozpoczął współpracę z Leopoldem Kronenbergiem, która zaowocowała wykonaniem projektów budynków kolei warszawsko – terespolskiej, tj. dworców I i II kategorii, dróżniczówek także podzielonych na kategorie oraz budynków pomocniczych.

Budynek dróżniczówki w Skrudzie był mieszkaniem i miejscem pracy dróżnika przejazdowego, którego zadaniem była obsługa przejazdów i przejść kolejowych. Obiekt wybudowano latem 1866 r. jako budynek dróżniczy I klasy Drogi Żelaznej Warszawsko – Terespolskiej, z cegły Kawęczyńskich Zakładów Cegielnianych Kazimierza Granzowa wg projektu Alfonsa Kropiwnickiego. Budynek zgodnie z projektem domków dróżniczych I klasy, wzniesiono jako murowany na planie prostokąta z prostokątnym ryzalitem na osi fasady od strony torów. Elewacje budynku są dekorowane lizenami przy narożach. Pierwotna koncepcja architektoniczna, charakterystyczna dla obiektów tej linii kolejowej jest wciąż czytelna. Nie zmieniono konstrukcji dachu. Zachowały się drewniane stropy i oryginalne podłogi z desek, obecnie przykryte wykładziną, a także pierwotny układ wnętrz.

Dróżniczówka w Skrudzie jest ostatnim obiektem na odcinku linii kolejowej Warszawa - Terespol, mającym typowe cechy domku dróżniczego I stopnia. Posiada wartości historyczne, jako relikt związany z początkami kolei warszawsko – terespolskiej i dziejami kolei na Mazowszu. Dróżniczówka jest też jedną z nielicznych zachowanych kolejowych realizacji Alfonsa Kropiwnickiego.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.