Relikt zabudowy przemysłowej Płocka zabytkiem

piątek, 27 lipca 2018 15:17

Jakub Lewicki – Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków dawną odlewnię (obecnie budynek magazynowy i usługowy), wzniesioną po 1910 r., położoną w Płocku przy ul. Królewieckiej 12 i 12a z uwagi na zachowane wartości historyczne, naukowe i artystyczne.

Dawna odlewnia została wzniesiona jako element fabryki Maurycego Marguliesa. Początki tego zespołu przemysłowego sięgają 1884 r., w którym przy ulicy Tumskiej w Płocku funkcjonowała założona przez płockich ziemian Lejarnia Żelaza, Fabryka Machin i Narzędzi Rolniczych Nitkowski, A. Bom i spółka. Przedsiębiorstwo oferowało maszyny i narzędzia rolnicze, budowę młynów i tartaków oraz motory naftowe. Ze względu na wzrastające zapotrzebowanie na maszyny rolnicze, fabrykę rozbudowywano m.in. o przedmiotowy obiekt. Przed wybuchem II wojny światowej produkowano tu wialnie, koła, wozy i maszyny rolnicze. Fabryka Marguliesa wraz z sąsiednim Zakładem Sarny, została zarekwirowana przez Niemców w 1939 r. Dawna fabryka Marguliesa stanowiła II oddział, w którym produkowano wyłącznie wozy rolnicze i wojskowe. Od kwietnia 1945 r. zaczęła oficjalnie obowiązywać nazwa Płockie Zakłady Maszynowe. Trzy lata później zakłady przemianowano na Fabrykę Maszyn Żniwnych Przedsiębiorstwo Państwowe Wyodrębnione w Płocku, w 1953 r. nadając jej imię Marcelego Nowotki. Fabryka słynęła głównie z produkcji kombajnów „Bizon". Obiekt zmieniał swoje przeznaczenie, a od ok. 2000 r. zaczął pełnić funkcję handlową.

Budynek dawnej odlewni zachował w części autentyczną substancję i formę historyczną z czasu budowy. Jego pierwotna bryła, częściowo artykulacja elewacji, detal architektoniczny i kompozycja wnętrza są wciąż czytelne. Obiekt stanowi relikt zabudowy przemysłowej tej części Płocka – dawnych fabryk maszyn rolniczych, powstających w tym rejonie miasta od 2. poł. XIX w. i prezentuje zanikające techniki budowlane i konstrukcje z 1. ćw. XX w.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.