Zabytkowa kapliczka na Żoliborzu, dn. 08.07.2009 r.

środa, 08 lipca 2009 17:29

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Barbara Jezierska wpisała do rejestru zabytków Figurę Matki Bożej, powstałą ok. 1944 r., usytuowaną na podwórzu kamienicy położnej w Warszawie przy ul. Mickiewicza 27 na warszawskim Żoliborzu.
Według wspomnień Pani Ireny Heine, jednej z wieloletnich lokatorek kamienicy przy ul. Mickiewicza 27, figura musiała powstać przed 14 marca 1944 r., wówczas to właśnie w miejscowym kościele p.w. św. Stanisława Kostki odprawiono nabożeństwo w intencji fundatorów obiektu. Od tego czasu przy tej figurze ogniskowało się życie duchowe lokalnej społeczności podczas powstania warszawskiego. Urządzono tu ołtarz, przy którym kapelan Armii Krajowej odprawiał nabożeństwa i msze polowe dla cywilów oraz ruszających do akcji żołnierzy. Wokół figury chowano również zmarłych wówczas mieszkańców kamienicy oraz poległych powstańców. Ich nazwiska zostały spisane przez jedną z lokatorek kamienicy.


Przedmiotowa figura wykonana została z wapienia pińczowskiego i prezentuje Marię odzianą w długą szatę, przewiązaną w pasie i maforium, z prawą dłonią złożoną na piersiach, lewą ręką opuszczoną i lekko odchyloną od ciała. Delikatnie pochyloną głowę Marii okala gwieździsty nimb. Całość jest utrzymana w oszczędnej stylistyce. Rzeźba charakteryzuje się zwartą formą i redukcją szczegółów na rzecz ogólnego wyrazu plastycznego i kompozycji. Gładko opracowane płaszczyzny i hieratyczność w ujęciu postaci nadają jej monumentalnego charakteru. Rzeźba posadowiona została na kostkowej podstawie i prostym trójstopniowym, betonowym cokole. Jak dotąd, nie udało się ustalić jej autorstwa. Wiadomo natomiast, iż cokół zaprojektował inż. architektury Adam Jabłoński, którego syn - Witold Jabłoński (żołnierz AK ps. ?Rola?) poległ w czasie powstania warszawskiego. Pomnik nigdy nie zmieniał swojego umiejscowienia. W ciągu ponad sześćdziesięciu lat był kilkakrotnie poddawany nieprofesjonalnym zabiegom ?konserwatorskim?. Kolejne warstwy farby olejnej, stworzyły na powierzchni kamienia szczelną pokrywę doprowadzając do jej poważnych zniszczeń oraz destrukcji spoiwa. Uszkodzenia mechaniczne (np. ślady po postrzałach) uzupełniano na bieżąco cementem. W związku ze złym stanem obiektu w roku 2005, z inicjatywy mieszkańców budynku przy ul. Mickiewicza 27, dokonano jego profesjonalnej konserwacji wraz z rekonstrukcją brakujących elementów i uzupełnieniem ubytków.

Figura Matki Bożej prezentuje wysoki poziom wykonawstwa i niezwykłe walory artystyczne, czym wyróżnia się znacznie spośród kapliczek podwórzowych zachowanych na terenie Warszawy. O jej wyjątkowym znaczeniu przesądzają nie tylko posiadane wartości artystyczne, ale również historyczne. Od momentu swojego powstania figura odgrywała istotną rolę konsolidującą mieszkańców kamienicy w trudnym okresie okupacji i powstania warszawskiego, stając się ważnym dla nich obiektem kultu, trwale wpisanym w powstańczą historię Żoliborza.



Monika Dziekan
Rzecznik MW Konserwatora Zabytków

< Poprzednia		Następna >