Cenna pamiątka stanu wojennego wpisana do rejestru zabytków

poniedziałek, 04 lutego 2019 13:00

Dnia 29 stycznia 2019 roku Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków podpisał decyzję o wpisie do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego dwóch symboli Solidarności Walczącej z lat 80. XX w., zlokalizowanych na południowej elewacji budynku wielorodzinnego przy ul. Promyka 3 w Warszawie.

Na południowej elewacji budynku przy ulicy Promyka 3 zachowały się dwa malowidła przedstawiające symbole kotwicy Solidarności Walczącej, w części zakryte wtórną warstwą malarską. Oba znaki przyjmują kształt uproszczonego wizerunku kotwicy z umiejscowioną w górnej części jej trzonu literą „S”. W obrębie opracowanych szerokimi pociągnięciami pędzla znaków graficznych widoczne są zacieki, świadczące o pośpiechu wykonawcy napisu. Graffiti jest pokryte prawdopodobnie cienką warstwą zaprawy cementowej w kolorze szarym i zamalowane białą farbą elewacyjną. Pod tą warstwą widoczny jest zarys malowanych symboli (prawy z nich jest lepiej widoczny). Obecnie oba symbole osłonięte są płytą z tworzywa sztucznego mocowaną w czterech punktach.

Ikoną oporu antykomunistycznego pojawiającą się w przestrzeni publicznej na terenie całej Polski został między innymi logotyp Solidarności Walczącej. Emblemat ten był malowany na murach oraz stanowił element wszelkich publikacji związanych z samą organizacją. Ideologicznie i graficznie stanowił on nawiązanie do Znaku Polski Walczącej, powszechnie stosowanego w czasie II wojny światowej. Na podstawie tego znaku, symbolizującego walkę z okupantem i nadzieję na zwycięstwo Polski, powstał symbol w kształcie kotwicy, z wkomponowanym inicjałem „S”, symbolizującym Solidarność. Był on rozpowszechniony w dwóch wariantach: bardziej rozbudowanym, składającym się z dwóch nałożonych na siebie wyodrębnionych części: kotwicy oraz wpisanego w jej trzon pełnego inicjału „S” i w formie zredukowanej, bardziej graficznej, stanowiącej syntetyczny znak płynnie przechodzących w siebie ww. elementów, gdzie esowato wygięty trzon kotwicy stanowi literę S. W przestrzeni miejskiej Warszawy już w 1982 roku pojawiały się malowane symbole Solidarności Walczącej. Przedmiotowa inskrypcja również powstała najpewniej w okresie stanu wojennego.

Antykomunistyczne napisy i symbole umieszczane w widocznych miejscach w przestrzeni publicznej, ze wzmożoną intensywnością powstały w latach 80. XX wieku, głównie podczas stanu wojennego (1981–1983). Symbole i slogany te były wyrazem protestu o charakterze politycznym skierowanym przeciwko totalitarnej władzy komunistycznej. Przedmiotowe inskrypcje solidarnościowe zlokalizowane na osiedlu Kępa Potocka wykonane zostały przez anonimowego twórcę w latach 80. XX wieku - najpewniej w okresie stanu wojennego. Podobne obiekty, jako tworzone nielegalnie i skierowane przeciw ówczesnej władzy państwowej były pośpiesznie zamalowywane i usuwane z przestrzeni publicznej. Omawiany obiekt również został zakryty warstwą kryjącą. Obecnie jest on w części odczyszczony z wtórnych nawarstwień. Uwidocznione w ten sposób emblematy stanowią cenny dokument ilustrujący etap rozwoju polskiej opozycyjnej walki politycznej tal 80. XX wieku, polegającej na manifestowaniu sprzeciwu skierowanego przeciw reżimowi władzy komunistycznej w przestrzeni publicznej. Ślady po akcie zamalowania obiektu również są świadkiem historii, stanowiącym przykład sposobów walki z opozycyjną agitacją polityczną. Omawiane graffiti jest unikalnym oryginalnie zachowanym tego typu obiektem w Warszawie. Wartość historyczna omawianego zespołu graficznego jest ogromna. Jest on świadkiem burzliwej polskiej historii lat 80. XX wieku oraz działań i deklaracji politycznej środowisk solidarnościowych i opozycji antykomunistycznej w Polsce, będąc tym samym wartościowym źródłem i pamiątką historyczną.

< Poprzednia		Następna >