Oświadczenie MWKZ w sprawie kamienicy przy ul. Grzybowskiej 37 w Warszawie

piątek, 19 kwietnia 2019 14:14

W związku z informacjami medialnymi o rozbiórce kamienicy przy ul. Grzybowskiej 37 w Warszawie, informuję, że odmowę wpisu do rejestru zabytków kamienicy przy ul. Grzybowskiej 37 wydałem 22.08.2018 r. Nieruchomość wzniesiono w l.1936-37. Budynek został znacznie uszkodzony w trakcie Powstania Warszawskiego (niemiecki pocisk artyleryjski zniszczył płn.-zach. narożnik), odbudowany po wojnie w formach uproszczonych i znacznie przebudowany w l. 60. XX w. (nadbudowa o jedno piętro, zamurowanie przejazdu bramnego, zmiana witryn sklepowych na okna, przebudowa wnętrz).

Wbrew doniesieniom prasowym budynek frontowy przy ul. Grzybowskiej 37 nie był nigdy palarnią kawy „Pluton”. Była to pierwotnie kamienica mieszkalna należąca jedynie do firmy, na początku wojny mieściły się tu chwilowo jej biura, ale wnętrza zostały w trakcie działań wojennych zupełnie zniszczone i wypalone. Sam budynek palarni mieścił się w tylnej części działki, został znacznie zniszczony w trakcie Powstania Warszawskiego i rozebrany wraz z pozostałymi budynkami gospodarczymi po wojnie, a na jego miejscu wzniesiono obiekt współczesny. Granice historycznej posesji są dziś nieczytelne.

Cały budynek został wyremontowany przy użyciu współczesnych materiałów budowlanych. Moim zdaniem jego obecna forma nie jest nośnikiem wartości artystycznych, natomiast na skutek wojennych zniszczeń i późniejszych przebudów utracił on pierwotny autentyzm i jako taki nie jest nośnikiem wartości zabytkowych.

Moje stanowisko potwierdziły dwie niezależne opinie specjalistyczne: prof. IS PAN Marty Leśniakowskiej oraz druga - Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie, autorstwa dr. Tomasza Ślebody (Wnioski, s. 13, z ekspertyzy 09.08.2018 r.: „Po zapoznaniu się z aktami sprawy, przeanalizowaniu dostępnych materiałów archiwalnych oraz dokonaniu oględzin obiektu, Dział Ekspertyz i Analiz Konserwatorskich Narodowego Instytutu Dziedzictwa jest zdania, iż budynek położony przy ul. Grzybowskiej 37 w Warszawie w chwili obecnej nie posiada wartości kwalifikujących do objęcia go prawną ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru zabytków. Skala przekształceń spowodowanych przede wszystkim jego nadbudową, całkowitą przebudową pierwszej kondygnacji oraz wprowadzeniem do budynku nowych, współczesnych materiałów, spowodowały trwałą utratę wartości naukowych, artystycznych i częściowo historycznych”). W obu ekspertyzach stwierdzono jednoznacznie, że kamienica na skutek powojennych przekształceń uległa trwałym i nieodwracalnym zmianom przesądzającym o pełnej utracie wartości artystycznych, naukowych i historycznych.

Moja decyzja została podtrzymana 07.01.2019 r. przez Departament Ochrony Zabytków Ministerstwa Dziedzictwa Kulturowego i stała się prawomocna 19.02.2019 r.

Nadmieniam również, że tylko w 2019 r. wpisałem do rejestru zabytków dwie kamienice na terenie Warszawy, którym groziła rozbiórka na skutek decyzji Nadzoru Budowlanego (Al. Solidarności 145, Wiktorska 3), natomiast na przestrzeni ostatnich miesięcy zintensyfikowałem prace w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego dawnej Woli, które skutkowały wpisami do rejestru m.in. kamienic przy ul. Waliców, Żelaznej, Krochmalnej, dawnej Leszno.

Jednocześnie informuję, że obecnie w urzędzie procedowany jest wniosek o wydanie zaleceń konserwatorskich w sprawie nowo projektowanej zabudowy na działce przy ul. Grzybowskiej 37, uwzględniającej odtworzenie części elewacji istniejącego budynku.

prof. dr hab. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki
Konserwator Zabytków