Kamienica przy ul. Kaszubskiej 4 w rejestrze zabytków

piątek, 06 września 2019 13:41

Podjąłem decyzję o wpisie do rejestru zabytków kamienicy położonej w Warszawie przy ul. Kaszubskiej 4, z uwagi na zachowane wartości historyczne i naukowe.

Kamienica przy ul. Kaszubskiej 4 wzniesiona została w latach 1933-1934 dla małżeństwa Kazimiery i Stanisława Bandurskich. W budynku znajdowały się trzy lokale mieszkalne, w tym jeden należący do właściciela domu, natomiast od strony podwórka zaprojektowano piekarnię Bandurskiego, która funkcjonowała od 1934 r.

W trakcie Powstania Warszawskiego przy wylocie ulicy grupa artyleryjska „Granat” wzniosła podwójną barykadę powstańczą, która wraz z innymi umocnieniami w rejonie ul. Puławskiej pozwoliła na utworzenie w budynku stanowiska batalionu wojsk powstańczych. Pod koniec sierpnia 1944 r. w kamienicy stacjonowała kompania por. Andrzeja Chyczewskiego ps. „Gustaw”, która prowadziła walki z wojskami niemieckimi w rejonie klasztoru Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu. W tym czasie w budynku znajdował się również szpital powstańczy. Obiekt pozostawał pod ostrzałem wojsk niemieckich, ślady kul widoczne są do dnia dzisiejszego na elewacji zachodniej budynku. Pomimo działań wojennych kamienica przetrwała wojnę bez poważniejszych uszkodzeń i była nadal użytkowana zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem.

Jest to budynek podpiwniczony, o dwóch kondygnacjach nadziemnych, przekryty dachem dwuspadowym, założony na planie prostokąta z przylegającą od strony północnej dobudówką mieszczącą piec piekarniczy. W dużym stopniu zachował się pierwotny układ funkcjonalno-przestrzenny budynku. W kamienicy zachowała się oryginalna klatka schodowa, murowana, o schodach z lastriko i posadzkach z historycznych, dekoracyjnych płytek ceramicznych pochodzących ze zburzonych kamienic śródmiejskich, wkomponowanych w wystrój budynku po 1945 r. Analogiczne partie płytek znajdują się również w części pomieszczeń sanitarnych mieszkania oraz piekarni.

Budynek przy ul. Kaszubskiej 4 stanowi przykład typowej zabudowy mieszkalno-użytkowej z lat 30. XX w., na tym tle wyróżnia się jednak walorami historycznymi i naukowymi związanymi z historią Mokotowa oraz toczonymi na jej terenie walkami powstańczymi. Kamienica jest jednym z nielicznych na terenie Sielc przykładów przedwojennej zabudowy, która przetrwała działania wojenne i nie została rozebrana po 1945 r. w związku z przekształceniami przestrzennymi okolicy. Obiekt jest cenną pamiątką epizodów związanych z II wojną światową oraz Powstaniem Warszawskim. Okolice ul. Kaszubskiej były areną intensywnych walk powstańczych, a budynek przy ul. Kaszubskiej 4 stanowił redutę powstańczą oraz cel ostrzału. Szczególne znaczenie w ocenie wartości historycznych budynku ma fakt, iż na terenie nieruchomości bezpośrednio stacjonowały odziały powstańcze i mieścił się tam polowy szpital powstańczy. Na elewacji nieruchomości po dziś dzień widoczne są ślady kul nadające budynkowi walor bezpośredniego świadka wydarzeń utrwalonych w przekazach i wspomnieniach.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

prof. dr hab. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki
Konserwator Zabytków

< Poprzednia		Następna >