Kamienica przy ul. Wilczej 32 w rejestrze zabytków

piątek, 24 listopada 2023 10:00

Prof. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego kamienicę wraz z terenem, położoną przy ul. Wilczej 32 w Warszawie. Postępowanie w tej sprawie zostało wszczęte z urzędu.

Posesja pod koniec XVIII w. należała do Kazimierza i Maryanny Tywolskich, od których Jan Bogumił Naumann oraz małżonka Maryanna z Lipińskich nabyli nieruchomość za sześćdziesiąt dukatów w 1788 roku. Kolejnymi właścicielami od 1821 roku byli Jan i Maryanna z Dudzińskich Gradowscy. Na drodze działań sądowych nieruchomość w 1853 r. wystawiona została na sprzedaż poprzez licytację publiczną. Nowym właścicielem na mocy wyroku ostatecznego stał się Jan Stoczewski, który za kwotę 1562,50 kopiejek dokonał zakupu działki. Następnie nieruchomość na mocy kontraktu z lutego nabył Walenty Dudkiewicz, od którego w późniejszym czasie odkupili Ferdynand i Anna z Lipińskich Krassowscy, aż w końcu w 1859 r. rzeczowa nieruchomość trafiła w posiadanie Jana Filipa Daaba.

We wrześniu 1897 r. nieruchomość stała się własnością jego dzieci. Nową, murowaną kamienicę czynszową pod numerem 32 wybudowano w 1897 r. wg projektu Jana Hinza dla już jedynego właściciela nieruchomości Adolfa Daaba – udziałowca Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Przemysłowych Budowlanych „Fr. Martens i A. Daab", założonych w 1866 r. przy ul. Hożej w Warszawie. Budynek do lat trzydziestych XX w. należał do rodziny Daab. Od 1976 r. nieruchomość przejął Skarb Państwa.

W czasie lI wojny światowej w oficynę kamienicy trafił pocisk z niemieckiego moździerza. Uszkodzeniu uległa część oficyny środkowej, oficyna wschodnia oraz częściowo dach nad budynkiem frontowym. Zniszczone partie ścian oficyn rozebrano, pozostałości zadaszono. Niedługo po wojnie część oficyny środkowej rozebrano do wysokości parteru, a oficynę wschodnią obniżono o jedno piętro.

Budynek znajduje się w ścisłym centrum Warszawy. Składa się z reprezentacyjnej części frontowej skierowanej fasadą na południe oraz trzech oficyn obejmujących wewnętrzny dziedziniec. Budynek jest w pełni podpiwniczony, murowany z cegły pełnej na zaprawie cementowo-wapiennej. Część frontowa jest czterokondygnacyjna, nakryta niskim dachem dwuspadowym. Oficyny zachodnia i północna są pięciokondygnacyjne, pokryte dachem pulpitowym. Najbardziej wartościowym komponentem budowli szesnastoosiowa fasada o wysublimowanych rozwiązaniach dekoracyjnych.

Kamienica przy ul. Wilczej 32 stanowi cenny przykład zabudowy kamienicznej charakterystycznej dla Warszawy z okresu drugiej połowy XIX wieku, będąc elementem autentycznej, historycznej tkanki miejskiej. Na tle sąsiednich budynków obiekt wyróżnia się indywidualną kompozycją dekoracji architektonicznych elewacji frontowej, utrzymanej w stylistyce neoklasycystycznej.

Kamienica jako jedna z niewielu zachowała swój pierwotny wystrój stanowiąc dziś jeden z najbardziej imponujących budynków mieszkalnych Śródmieścia. Kamienica jest reliktem budownictwa mieszkaniowego Warszawy, wznoszonego na przełomie XIX i XX wieku. W pełni czytelna forma architektoniczna obiektu oraz rozwiązania przestrzenne i funkcjonalne dokumentują ważny etap historii budownictwa mieszkaniowego z tamtego okresu na terenie Śródmieścia. Natomiast forma zagospodarowania parceli i jej historyczny obrys dostarczają wiedzy o historii kształtowania się zabudowy w tej części miasta w oparciu o nowoczesne formy architektoniczne. Sama kamienica została wzniesiona dla Adolfa Daaba, udziałowca Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Przemysłowych Budowlanych „Fr. Martens i A. Daab", założonych w 1866 r. przy ul. Hożej w Warszawie, które miało kluczowy udział w odbudowie Państwa Polskiego nie tylko w politycznym sensie, ale nade wszystko w odbudowie gospodarstwa narodowego.

Wartość historyczna wynika również z jej dokumentalnego charakteru jako świadectwa zniszczeń wojennych oraz ukształtowania terenu. Wartość artystyczna przedmiotowego budynku wyrażona została poprzez bogate opracowanie ornamentalne fasady, dzięki czemu zyskała monumentalny, kosmopolityczny wyraz. Bogactwo fasady służyło podkreśleniu splendoru najdroższych domów poprzez zastosowanie bardzo bogatych, pełnych detali w postaci profilowanych gzymsów, dekoracyjnych fryzów, pilastrów, obramień okiennych czy bonii. Całości dopełniają dekoracyjne elementy wystroju wnętrz takie jak: piece kaflowe, oryginalne i niezwykle cenne parkiety, opracowania sztukatorskie w postaci geometrycznie i roślinnie dekorowanych plafonów, narożników i bogato dekorowanych opasek z motywami gałązek, wiców, liści, kwiatów, astragali, wolut czy wstążek. W części mieszkań znajdują się marmurowe parapety odtworzone częściowo na wzór oryginalnych. W budynku zachowała się liczna stolarka drzwiowa zarówno prowadząca do klatek schodowych, jak i mieszkań jak oraz we wnętrzach lokali. Wartość naukowa budynku wynika pośrednio z wartości artystycznych i historycznych. Kamienica jako zabytkowy obiekt jest materialnym dokumentem przeszłości, mającym wyróżniające się wartości wynikające z jego warstwy materialnej, m.in. technologii.