Dom Prasy pod ochroną konserwatora zabytków

poniedziałek, 30 maja 2011 12:25

Gmach Zakładów Graficznych Dom Prasy został wpisany
do rejestru zabytków - taką decyzję podjął wydał Rafał Nadolny
p.o. Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Obiekt powstał w 1892 roku, pierwotnie mieściła się tam Fabryka Dywanów

G. Markus, M. Bender i spółka. Fabryka została wybudowana najprawodopodobniej według projektu Karola Kozłowskiego. Specjalizowała się w produkcji dywanów najwyższej jakości. Realizowała zlecenia m.in. dla rezydencji w Carskim Siole i Pałacu Zimowym
w Petersburgu. Upadła po 1915 roku, po utracie rynków rosyjskich.

W 1927 r. zespół fabryczny przejęły Zakłady Graficzne Dom Prasy. Nowa funkcja wymagała  adaptacji  i modernizacji obiektu. Przystosowując dawną fabrykę dywanów do nowych potrzeb Maksymilian Goldberg i Hipolit Rutkowski nadali głównemu budynkowi nowy, modernistyczny wystrój elewacji i wnętrz. Zachowano orygianalną XIX-wieczną konstrukcję żelbetową. Niskie zabudowania od strony ul. Marszałkowskiej  przekształcono. Gmach główny został podwyższony o jedną kondygnację przy zachowaniu pierwotnej proporcji brył. Konstrukcję podziemi zmodernizowano, umieszczając w suterenach głównego gmachu magazyny
i kotłownie, a na parterze halę drukarską. Na wyższych kondygnacjach znajdowały się przeszkolone sale redakcyjne w stylu amerykańskich ?newsrooms?.

Spółka Dom Prasy działała w latach 1922-1939, będąc jednym z przedsiębiorstw prasowych 20-lecia międzywojennego. W 1934 roku kontrolę nad spółką objął rząd Rzeczypospolitej Polskiej. Potocznie nazwany ?koncernem czerwonej prasy?, wydawał i drukował we własnej drukarni cztery dzienniki z czternastoma edycjami regionalnymi ?Kurier Czerwony?, ?Expres Poranny?, ?Dobry Wieczór ? Kurier Czerwony?, ?Dzień Dobry? oraz cztery tygodniki: Panorama 7 dni?, ?Cyrulik Warszawski, ?Kino?, ?Przegląd Sportowy?. W latach 1939-1944 Dom Prasy drukował tekże polskojęzyczną gazetę niemiecką ?Nowy Kurier Warszawski?.

Podczas II wojny światowej większość wnętrz drukarnii spłonęła.  Udało się odtworzyć stolarkę okienną i drzwiową z zachowaniem przedwojennych form i materiałów. W 1945 roku zarządzeniem Ministra Informacji
i Propagandy, zarządcą państwowywm całego majątku przedsiębiorstwa  Dom Prasy S.A. została spółka Czytelnik. W odbudowanej drukarni drukowano ?Życie Warszawy?, ?Wieczór? i ?Rzeczpospolitą?. W marcu 1951 roku budynek przejęła Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa.
W tym samym roku budynek wzbogacono o nową bryłę, przedłużając pawilon wejściowy wzdłuż ulicy Marszałkowskiej do ulicy. Redakcja ?Życia Warszawy? mieściła się tu do momentu zamknięcia drukarni w 1992 r.

Budynek Zakładów Graficznych Dom Prasy SA został objęty ochroną konserwatorską ze względu na wartości historyczne i artystyczne. W Domu Prasy wydawano liczne tytuły prasowe, które dokumentowały wszystkie dziedziny życia międzywojennej i powojennej Warszawy. Drukarnia przy Marszalkowskiej 3/5 była przez blisko 70 lat aktywnym, dużym ośrodkiem wydawniczym. Ze stałego wyposażenia drukarni zachowała się oryginalna obudowa słupów na pierwszym piętrze, część posadzek, balustrady schodów. Budynek jest czytelnym śladem warszawskiej architektury modernistycznej okresu 20-lecia międzywojennego.