Odbiór prac konserwatorskich w kościele w Krasnem

piątek, 15 listopada 2013 13:56

Rafał Nadolny – Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, 14 listopada 2013 roku wziął udział w odbiorze kolejnego etapu prac remontowych w kryptach kościoła parafialnego w Krasnem, jednego z najcenniejszych zabytków sakralnych na północnym Mazowszu.

Prace te były prowadzone przy wsparciu finansowym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze środków będących do dyspozycji Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Ponadto, od kilku lat trwają sukcesywnie prace konserwatorskie polichromii ściennej we wnętrzu kościoła i już zakończono konserwację iluzjonistycznej polichromii w ścianie zamykającej prezbiterium.

Wpisany do rejestru zabytków pod nr A-56 kościół parafialny w Krasnem, związany jest ściśle z rodziną Krasińskich, pełni oprócz funkcji liturgicznych również funkcję nekropolii rodu. Drewniany kościół wzniósł się tu przypuszczalnie już w XIV wieku. W 1570 roku kościół drewniany spłonął i Franciszek Krasiński, podkanclerzy wielki koronny i biskup krakowski ufundował nowy, murowany. Wzniesiono wtedy jednonawową budowlę, a przy elewacji zachodniej zbudowano wieżę o cechach jeszcze gotyckich. W wieży tego kościoła umieszczono skarbiec parafialny, a w przesklepionych podziemiach nowego kościoła złożono szczątki zmarłych Krasińskich, pochowane uprzednio pod drewnianym kościołem. W 1563 roku Jan Kazimierz Krasiński zbudował od strony wschodniej murowane, przesklepione podziemia i na nich wzniósł obecne prezbiterium. W zamiarze stworzenia w Krasnem rodzinnego mauzoleum, wystawił zmarłym przodkom wiele tablic inskrypcyjnych, sławiących po łacinie ich zasługi. Kościół poprzez to stanowi świadectwo kształtowania się więzi rodowych jednej z bardziej znanych w Rzeczypospolitej rodzin magnackich. Jest dobrem kultury o znaczeniu ogólnokrajowym.
Pierwotny późnogotycki kościół zbudowany został w latach 70. XVI wieku, następnie na początku XVIII wieku poddano go radykalniej przebudowie. Po przeprowadzonych pracach wnętrze zyskało m.in. nową polichromię malowaną przez Sebastiana Ecksteina. Kolejny gruntowany remont kościoła przeprowadzono w latach 1870-83 wprowadzając zmiany w dekoracji i wystroju wnętrza oraz dokonując przebudowy krypty grobowej.
Kościół w Krasnem jest niezwykle cenny właśnie ze względu na swą funkcję mauzoleum. We wnętrzach znajdują się nagrobki reprezentujące różne typy, począwszy od renesansowego nagrobka piętrowego, przez sarkofag medalionowy połączony w oprawie z polichromią ścienną oraz podwójny nagrobek wykonany z pozłacanego brązu. Oprócz tego wnętrze ozdobione jest pamiątkowymi tablicami członków rodziny pochowanych w podziemiach kościoła. W podziemiach zasadniczy wystrój krypty stanowią ukształtowane w dwóch zespołach zewnętrzne oprawy katakumb, złożone z piętnastu prostych tablic nagrobnych, wykonanych z różnego rodzaju marmuru z inskrypcjami w języku polskim i łacińskim, oprócz tego piaskowcowe i marmurowe sarkofagi. Sam wystrój w dużej części został objęty w 2009 roku ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru zabytków.
W maju 2010 roku, po opadach deszczu radykalnie podniósł się poziom wód gruntowych, woda wystąpiła w pomieszczeniach krypty do wysokości 50 cm powyżej poziomu podłogi. Wypompowywana sukcesywnie występowała w pomieszczeniach około 30 dni. Spowodowała znaczne pogorszenie się stanu zachowania zarówno ścian, jak i stanowiących wystój krypty tablic i sarkofagów. Pogorszenie się stanu ścian krypty w sposób bezpośredni działa niekorzystnie również na cały budynek kościoła, co wiązało się z koniecznością podjęcia radykalnych działań mających na celu zapobieżeniu dalszej destrukcji struktury kościoła, a tym samym jego bezcennego wyposażenia.

W obiekcie (w kryptach) prowadzono prace polegające m.in.:
- na zabezpieczeniu sarkofagów i tablic nagrobnych
- na pracach renowacyjnych ścian, tynków oraz posadzki
- konserwacji drzwi i krat.