Wsparcie dla przebudowy koszar

środa, 12 października 2022 09:56

Właśnie rozpoczęto przebudowę budynku dawnych koszar przy ul. 11 Listopada 25, znajdujących się na warszawskiej Pradze. Odbywają się przy merytorycznym wsparciu Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Remont przewiduje m.in.: zachowanie i wyeksponowanie fragmentów drewnianych stropów, fragmentów oryginalnej więźby dachowej czy stolarki. Hol główny zostanie wyłożony płytkami. Zaplanowano prace konserwatorskie. Wyeksponują ujawnione podczas oględzin malowidła ścienne na głównej klatce schodowej. Zachowane zostaną odnalezione na strychu drzwi z krzyżem prawosławnym. Poddane konserwacji zostaną również wszystkie napisy na elewacjach. Wykonane zostały przez żołnierzy pełniących wartę w latach 1899-2010 Obiekt zostanie też przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Plac Trzech Krzyży będzie zielony

piątek, 07 października 2022 09:06

Warszawa oraz Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków uzgodnili szczegóły remontu placu Trzech Krzyży. Drzewa – zgodnie z historyczną perspektywą tego miejsca – upiększą północną i wschodnią pierzeję. W częściach placu pojawi się też zieleń niska. Zabytkowe tory tramwajowe oraz bruk, odsłonięte podczas dotychczasowych prac, zostaną zabezpieczone i z powrotem przykryte warstwami bitumicznymi.

– Przed nami historyczne zmiany na pl. Trzech Krzyży. Docelowo, dzięki bardzo dobrej współpracy z MWKZ, pl. Trzech Krzyży będzie nie tylko funkcjonalny i bezpieczny, ale także zielony. Zieleń wróci tu po blisko stu latach. Będą to nie pojedyncze drzewa jak obecnie, a 28 nowych drzew i zieleń niska, czyli m.in. żywopłoty i trawniki. Dziękuję panu profesorowi Jakubowi Lewickiemu za merytoryczny dialog, otwartość i przychylność, ale też za świetną współpracę – mówi zastępca prezydenta m.st. Warszawy Tomasz Bratek.

Zarząd Dróg Miejskich otrzymał decyzję MWKZ pozwalającą na odtworzenie wielu elementów zieleni, które stanowiły istotną część kompozycji placu Trzech Krzyży. Zielony charakter odzyska trójkątna wyspa w północnej części placu, między ulicami Książęcą a Żurawią. Została ona przekształcona w parking w czasie II wojny światowej. Zazielenione zostaną skwery wzdłuż wschodniej pierzei oraz mniejsze wyspy po północnej i południowej stronie Kościoła św. Aleksandra.

Miasto posadzi na placu (wzdłuż północnej i wschodniej pierzei): 16 lip, 8 głogów i 4 grusze. Będą to drzewa o wysokości około 6 metrów i obwodzie pnia minimum 25 cm.

Zieleń na placu uzupełni szereg innych zmian, które są realizowane w ramach remontu. Kierowcy i piesi zyskają nową, równą nawierzchnię jezdni i chodników. Przejście dla pieszych w centralnej części placu, nisko ocenione w audycie przejść dla pieszych, zyska sygnalizację i azyle. Pasażerowie komunikacji miejskiej będą mogli łatwiej się przesiadać dzięki skupieniu rozrzuconych dziś przystanków w jednym miejscu: w sąsiedztwie Instytutu Głuchoniemych. Sam plac, dziś jeden z głównych „teleportów rowerowych” stolicy, zyska ponadto pełną infrastrukturę rowerową.

Na mocy decyzji MWKZ Warszawa może kontynuować prace w miejscach, gdzie odsłonięte zostały zabytkowe tory tramwajowe oraz bruk. – Bruk tworzy bardzo delikatny materiał, który został ułożony w czasach o dużo mniejszym natężeniu ruchu. To sprawia, że nie jest on przystosowany do ruchu, z jakim mamy do czynienia na dzisiejszych ulicach. Z całą pewnością bardzo szybko uległby on degradacji - wyjaśnia prof. Jakub Lewicki.

Dokładne badania i inwentaryzacja, jaką przeprowadzili stołeczni drogowcy w ostatnich tygodniach na polecenie MWKZ, wskazują, że zabytkowy bruk dobrze zniósł blisko dwie dekady, które minęły od przykrycia go asfaltem podczas poprzedniego remontu placu. Teraz zostanie z powrotem przykryty nawierzchnią bitumiczną – po odpowiednim przygotowaniu. Po raz pierwszy w historii zostanie też zabezpieczony przed negatywnym wpływem warstwy bitumicznej.

Unikatowe dzieła budownictwa obronnego tzw. Przedmościa Warszawskiego w rejestrze zabytków

piątek, 23 września 2022 08:43

Do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego trafiły unikatowe obiekty budownictwa obronnego z czasów I wojny światowej, wykorzystywane również w trakcie działań zbrojnych II wojny - schrony żelbetowe (ich części nadziemne i podziemne), wybudowane w latach 1915-1918, położone w Józefowie (gmina Józefów, pow. otwocki).

Prawną ochroną konserwatorską objęto pięć schronów będących częścią tzw. Przedmościa Warszawskiego. Wpisane do rejestru zabytków województwa mazowieckiego schrony stanowią elementy fortyfikacji i umocnień Przedmościa Warszawskiego (Brückenkopf Warschau), wzniesionego podczas I wojny światowej przez armię niemiecką, w celu osłonięcia Warszawy od wschodu na wypadek rosyjskiej ofensywy. Należące do Przedmościa Warszawy pozycje obronne typu półstałego (fortyfikacje polowe wzmocnione budowlami z żelbetu) ciągnęły się od Ryni nad Narwią do miejscowości Nadbrzeż nad Wisłą. Na linię obrony składały się żelbetowe schrony - dla piechoty, obserwatorów artylerii, ciężkich karabinów maszynowych (ckm) – a także liczne półtrwałe ukrycia z blachy falistej, uzupełnione rowami strzeleckimi i dobiegowymi oraz pasami przeszkód z drutu kolczastego. Władze wojskowe po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w końcu lipca 1920 r., w obliczu sowieckiej ofensywy postanowiły wykorzystać fortyfikacje niemieckie jako drugą linię obrony. Niektóre ze schronów były wykorzystywane także w kampanii wrześniowej w 1939 r. Obsadzona została w tym czasie m.in. linia umocnień Przedmościa Warszawskiego w rejonie Beniaminów – Zielonka. Ważną strategiczną rolę w historii militarnych działań m.in. w walkach we wrześniu 1939 r. (most przez Wisłę i umocnienia w jego rejonie) oraz w 1944 r. pełnił także odcinek Józefów – obecnie jedyny częściowo czytelny na całej długości fragment pozycji Przedmościa Warszawskiego.

Do rejestru zabytków zostały wpisane:
- schron żelbetowy (żelbetowy schron obserwacyjny) z 1916 r., położony w Józefowie na działce ewidencyjnej nr 49/3. obręb 47, wykonany w odmianie z przedsionkiem na planie zbliżonym do litery „L”, zachowany w całości, ze swobodnym dostępem do wnętrza,
- schron żelbetowy (żelbetowe stanowisko obserwacyjne oraz schron bojowy), z 1916 r. położony w Józefowie na działce ewidencyjnej nr 53/15, obręb 47, stanowisko obserwacyjne jest prawdopodobnie częścią większej budowli o nieustalonej formie (przypuszczalnie schronu-podwalni - dużego schronu biernego ze stanowiskiem obserwacyjnym, wbudowanego w wał forteczny), obiekt położony u podnóża wydmy.
- schron żelbetowy (żelbetowe stanowisko obserwacyjne oraz schron bojowy), z 1916 r. położony w Józefowie na działce ewidencyjnej nr 53/15, obręb 47, obiekt skierowany na wschód (mógł ostrzeliwać czołowo przedpole w kierunku doliny Świdra i mostu kolejowego), zachowany w całości, ze śladami późniejszych adaptacji i przekształconym nasypem.
- żelbetowy schron obserwacyjny, położony w Józefowie w pasie drogowym drogi gminnej - ul. Ejsmonda (na odcinku pomiędzy ul. Zieloną a Wiślaną) - na działkach ewidencyjnej nr 1/7 obręb 61 oraz nr 87/7 obręb 64, obiekt położony na płaskim terenie w pobliżu punktu oporu na tzw. Górce Reiswassera, skierowany został na wschód, w kierunku Świdra i mostu kolejowego, wykonany został na planie zbliżonym do litery „T”, pierwotny nasyp maskujący został całkowicie usunięty, a teren wokół schronu splantowany.
- żelbetowy schron obserwacyjny, położony w Józefowie na działkach ewidencyjnej nr 54/3, 54/5 obręb 47, obiekt miał za zadanie kontrolować przedpole od strony Świdra. Wykonany został w odmianie z przedsionkiem, na planie zbliżonym do litery „L”. Zachowany w całości, oprócz nasypu, znajduje się obecnie w pasie drogi gminnej.

prof. dr hab. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki
Konserwator Zabytków