Pozostałości działań wojennych na trasie budowy drogi ekspresowej S-8 - wyniki badań

wtorek, 12 lipca 2016 11:08

Tydzień temu zakończyły się ratownicze badania wykopaliskowe prowadzone w rejonie zabytków archeologicznych Nadma 10 i Nadma 12 w związku z realizacją budowy drogi ekspresowej S-8, na odcinku od węzła „Marki” (bez węzła) do węzła „Radzymin Płd.”.

Badania archeologiczne na zlecenie GDDKiA Oddział w Warszawie prowadziła firma ANWIT Antoni Smoliński, pod kierunkiem mgra Antoniego Smolińskiego i mgra Krzysztofa Karasiewicza. Prace terenowe pozwoliły na weryfikację zarówno danych historycznych, jak również danych LIDAR (ang. Light Detection and Ranging), wskazujących na obecność pozostałości struktur militarnych oraz starć z czasów tzw. bitwy warszawskiej 1920 r., walk wrześniowych związanych z wybuchem II wojny światowej oraz działań militarnych z 1944 r.

W trakcie badań odkryto relikty okopów, rowu łącznikowego, stanowisk bojowych, rowu przeciwczołgowego oraz pozostałości walk w postaci łusek, elementów granatów, części uzbrojenia i wyposażenia żołnierskiego.

Duże zainteresowanie wzbudza zarejestrowany przez archeologów obiekt, zawierający fragmenty wraku niemieckiego samolotu. Na podstawie kwerendy źródeł historycznych archeolodzy stwierdzili, iż są to szczątki Messerschmitta typu Bf 110 zestrzelonego 3 września 1939 r. przez polskiego pilota por. Wojciecha Januszewicza ze 111. Eskadry Myśliwskiej Brygady Pościgowej. Wykopaliska nie tylko pozwoliły na odkrycie ww. pozostałości, ale wykazały też, że miejsce zalegania rozbitego samolotu zostało przecięte w 1944 r. przez okop powstały podczas niemieckiej akcji umacniania linii obronnych przeciwko siłom radzieckim.

Większość umocnień polowych na tym obszarze została rozebrana przez ludność miejscową po przejściu frontu w 1944 r.

Archeolodzy podkreślają, że jest jeszcze za wcześnie, aby dokonać dokładnej interpretacji odkrytych pozostałości militarnych i przypisania im konkretnych lat powstania/użytkowania. Istotne jest przeprowadzenie analizy struktur i ich elementów charakterystycznych świadczących o dostosowaniu do pola walki z danego okresu.

Fot. Affelski J., Jachimowicz K., Ławniczak M., Kiełbasińska M., Karasiewicz K.

Fot. 1. – Destrukty uzbrojenia samolotu Messerschmitt Bf 110
Fot. 2. – miejsce pierwszego uderzenia o ziemię, eksplozji i pożaru części samolotu
Fot. 3. – miejsce wbicia w ziemię sekcji przednich samolotu
Fot. 4. – prace terenowe w rejonie stanowiska Nadma 12
Fot. 5. – tabliczki wytwórni BFW-Bayerische Flugzeugwerke Augsburg
Fot. 6. – ołowiany żołnierzyk znaleziony wśród szczątków samolotu