CZERSK: sezon 8

środa, 02 września 2015 14:00

W ubiegłym roku mieliśmy przyjemność informować Państwa o wspaniałych odkryciach archeologicznych, jakie miały miejsce w Czersku w związku z badaniami archeologicznymi przeprowadzonymi przez Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie. Przypomnijmy, że wykopaliska objęły znaczny obszar stanowiska archeologicznego zawierającego relikty cmentarzyska tzw. kultury przeworskiej datowanego na młodszy okres przedrzymski i wczesny okres wpływów rzymskich, a także ślady osadnictwa tzw. kultury łużyckiej z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza.

W lipcu br. odbył się kolejny – już ósmy (!) – sezon archeologicznych badań wykopaliskowych, który podobnie jak w latach poprzednich, był współfinansowany przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Kierownikami badań byli mgr Katarzyna Watemborska-Rakowska (Dział Epoki Żelaza PMA) oraz mgr Łukasz Karczmarek (Dział Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza PMA).

Kontynuacja przedsięwzięcia pozwoliła na ponowne potwierdzenie chronologii omawianego stanowiska. Otwarto dwa wykopy, w których zarejestrowano 22 groby tzw. kultury przeworskiej, 17 obiektów tzw. kultury łużyckiej oraz 2 obiekty przypisywane tzw. kulturze trzcinieckiej.

Groby przedstawicieli tzw. kultury przeworskiej były obecne w zachodniej części wykopu 1. Niestety większość z nich uległa zniszczeniu (prawdopodobnie w wyniku użytkowania rolnego tego terenu). Wśród znalezisk pozyskanych z wypełnisk grobów znalazły się fragmenty ceramiki, nieliczne mocno skorodowane noże żelazne, zapinka żelazna, kamienna osełka, szczątki przepalonych kości ludzkich. Uwagę przyciąga obiekt nr 251, jeden z najlepiej zachowanych pochówków. Była to przykryta białą misą popielnica, w wypełnisku której znaleziono dwa żelazne noże, gliniany przęślik i brązową zapinkę. Równie ciekawy obiekt (nr 227)o charakterze funeralnym to grób jamowy zawierający pozostałości stosu pogrzebowego i liczne szczątki przepalonych kości ludzkich. Na zainteresowanie zasługują także groby wojowników, a wśród nich szczególnie dwa. Pierwszy pochówek (nr 231) miał formę popielnicy, przy której złożono długi grot z wycinaną krawędzią oraz umbo (środkowa część tarczy, charakteryzująca się najczęściej kolistym kształtem, mająca za zadanie m.in. wzmacniać konstrukcję tarczy) mocowane za pomocą 14 nitów. W drugim grobie (nr 259) archeolodzy odkryli grot i nóż wykonane z żelaza, fragmenty zapinki oraz umbo z bardzo dobrze zachowanymi nitami pokrytymi patyną ogniową.

Druga grupa obiektów archeologicznych wyodrębniona przez badaczy była związana z funkcjonowaniem na tym obszarze osady tzw. kultury łużyckiej. Na relikty ruchome pozostawione przez ludność ww. kultury składały się przeważnie liczne fragmenty ceramiki (m.in. naczyń sitowatych i talerzy dekorowanych ornamentem paznokciowym lub otworkami) i naczynia gliniane zachowane w całości.

Z obiektów osadniczych archeolodzy wyróżnili trzy: 242, 252 i 253. W wypełnisku pierwszego (obiekt łużycki) natrafiono na czerniony kubek gliniany o cylindrycznej szyjce i baniastym brzuścu odwrócony dnem do góry (analogiczne znaleziska pochodzą np. z Józefowa pow. otwocki, Starej Wsi pow. Węgrów). W pozostałych dwóch obiektach zaobserwowano materiał ceramiczny charakterystyczny dla tzw. kultury trzcinieckiej. Były to fragmenty naczyń z pogrubionym brzegiem o skośnie lub poziomo ściętej krawędzi, z ornamentem umieszczonym w górnych partiach pojemników. Dekorację stanowił motyw zwielokrotnionej linii falistej, poziome żłobki i odciski stempelka, poziome żłobki przerywane przez pionowe odciski. Archeolodzy przypisują wstępnie obiektowi nr 252 funkcję mieszkalną, obiekt nr 253 natomiast interpretują jako pozostałości struktur gospodarczych.

Wynikiem ósmego sezonu prac archeologicznych na stanowisku w Czersku jest m.in. ustalenie granic cmentarzyska tzw. kultury przeworskiej. Stwierdzono też, że zasięg osady tzw. kultury łużyckiej i tzw. kultury trzcinieckiej jest większy, niż zdołano do tej pory przebadać.

Zdjęcia – A. Wiśniewska, M. Dec