Potwierdzone archeologicznie korzenie Granicy (gm. Michałowice)

piątek, 30 maja 2014 12:36

W marcu tego roku, w miejscowości Granica (gm. Michałowice) na obszarze stanowiska archeologicznego zidentyfikowanego, jako teren osadnictwa z okresu halsztackiego, młodszego okresu rzymskiego i okresu wpływów rzymskich oraz okresu wczesnośredniowiecznego i średniowiecznego przeprowadzone zostały badania wykopaliskowe.

Stanowisko archeologiczne o którym mowa, zajmuje odcinek przykrawędny terasy nadzalewowej po wschodniej stronie rzeki Zimna Woda. Odkryto je podczas badań powierzchniowych przeprowadzonych przez Stefana Woydę w 1984 r. Już wtedy liczny materiał zabytkowy pozyskany podczas prospekcji pozwolił określić stanowisko, jako obszar działalności osadniczej tzw. kultury łużyckiej w okresie halsztackim, tzw. kultury przeworskiej w późnym okresie lateńskim i okresie wpływów rzymskich. Fragmenty ceramiki znalezione przez Woydę wykazały, że osadnictwo było kontynuowane na tym terenie również we wczesnym średniowieczu (XII-XIII w.) i w okresie średniowiecznym (XIV-XVII w.). Badania wykopaliskowe przeprowadzono częściowo już w latach 2004-2012 potwierdzając zakres stanowiska.

Badania archeologiczne, wyprzedzające działania inwestycyjne, przeprowadzone w marcu br. pod kierunkiem mgra Jacka Kaczanowskiego przyniosły wiele ciekawych informacji. Łącznie przebadano 13,15 ara (otworzono 6 wykopów), gdzie zlokalizowano 129 obiektów archeologicznych.

W wykopie nr 1 odkryto 31 obiektów archeologicznych. W jego środkowej części odsłonięto obiekt w formie wąskiej, czarnej linii biegnącej według osi SW-NE. Dalsze prace wykazały, że obiekt przechodzi przez całą badaną powierzchnię. Bezpośrednio przy nim w czterech miejscach zidentyfikowano również ślady po dołkach posłupowych, co pozwala sądzić, iż najprawdopodobniej był do ślad po dawnym ogrodzeniu. Na szczególną uwagę zasługują dwa obiekty zlokalizowane na południe od „ogrodzenia”, mianowicie palenisko, w którym odkryto kilkadziesiąt fragmentów ceramiki i przepalone kamienie oraz pozostałości po chacie, gdzie również obecne były liczne fragmenty naczyń oraz grudki polepy, tj. gliny stanowiącej podłogę domostw. Obiekty te stanowią część osady późnośredniowiecznej. Obiekty odkryte w południowej części wykopu są natomiast związane z osadą datowaną na epokę żelaza (ok. 700-400 r. p.n.e.), na co wskazuje ruchomy materiał zabytkowy. W wykopie nr 2 odsłonięto 23 obiekty archeologiczne, datowanych na epokę żelaza i okres późnośredniowieczny. Szczególnie interesujący był zespół dołków posłupowych w południowej części wykopu, w wypełniskach których znaleziono wiele fragmentów ceramiki i polepy. Pomiędzy dołkami archeolodzy odkryli obiekt o średnicy ok. 1 m i głębokości ok. 80 cm, którego eksploracja wykazała obecność kilkudziesięciu fragmentów naczyń kuchennych przypisywanych tzw. kulturze przeworskiej. W wykopie nr 3 odsłonięto obiekt o formie ciemnoszarej łamanej linii tworzącej prostokąt, wewnątrz którego zaobserwowano obecność nieregularnych zaciemnień powstałych najprawdopodobniej w wyniku działalności zwierząt. Jak twierdzi Pan Jacek Kaczanowski, możliwe, że był to ślad po dawnej zagrodzie dla zwierząt. W wykopie nr 4 odkryto 28 obiektów archeologicznych datowanych na epokę żelaza i okres późnośredniowieczny. O Ile w wykopie nr 6 nie zaobserwowano obecności nawarstwień kulturowych, obiektów archeologicznych ani luźnego materiału zabytkowego, to w wykopie nr 5 dokonano wspaniałego odkrycia. Oprócz 27 obiektów archeologicznych, południowo-wschodnim narożniku wykopu archeolodzy natknęli się na obiekt o długości 5 m. W trakcie eksploracji okazało się, że mieli do czynienia z ziemianką bądź półziemianką o głębokości ok. 80-90 cm. Na jej stropie zidentyfikowano warstwę pomarańczowej polepy, a w wypełnisku znaleziono dużą liczbę fragmentów ceramiki datowanej na okres funkcjonowania tzw. kultury przeworskiej (III w. p.n.e. – V w. n.e.).

Należy zauważyć, że w centralnej części badanego obszaru odkryte obiekty archeologiczne oraz luźny materiał zabytkowy pochodzą z okresu późnośredniowiecznego, w południowej części zaś obecne były obiekty datowane na epokę żelaza. W tej części odsłonięto m.in. wspomnianą ziemiankę wraz z towarzyszącymi dołkami posłupowymi, co pozwala sądzić, że zlokalizowano północny skraj osady hutniczej.