Sochaczewski zabytek techniki w rejestrze

wtorek, 24 września 2019 15:58

Podjąłem decyzję o wpisie do rejestru zabytków kolejowej wieży ciśnień, wzniesionej w 1921 r., położonej w Sochaczewie przy ul. Sienkiewicza 5, z uwagi na zachowane wartości historyczne, artystyczne i naukowe.

Wieża ciśnień została wybudowana na podstawie typowego projektu z lat 20. opracowanego w Dyrekcji Budowy Kolei Państwowych. Wzniesiona została po zniszczeniu pierwszej wieży ciśnień wybudowanej na przełomie XIX i XX w. Pierwsza wieża zbudowana była z cegły i nie przetrwała zniszczeń I wojny światowej, 5 października 1914 r. wieża została wysadzona w powietrze przez wojsko niemieckie. W latach swojej świetności istniejąca wieża ciśnień w Sochaczewie była używana do zasilania parowozów znajdującej się obok stacji kolejowej, wodę pobierała z rzeki Bzury. Była nowoczesna, o bardzo trwałej żelbetowej konstrukcji i architekturze stylistycznie nawiązującej do baroku, ówcześnie dosyć popularnego. Wieże wg tego projektu powstały również przy stacjach Biała Podlaska, Konin, Łódź Kaliska, Nasielsk, Pilawa, Radomsko, Tłuszcz, Żyrardów. W l. 60., wraz z rozwojem trakcji elektrycznej i jednostek spalinowych, wieża zaczęła tracić swoje znaczenie. Zapewne przez jakiś czas służyła jako wieża ciśnień dla miasta.

Obiekt posiada wartości historyczne, naukowe i artystyczne. Na wartość artystyczną obiektu składa się przede wszystkim zastosowanie dekoracyjnej neohistorycznej stylistyki obejmującej wieloboczny plan, profilowane gzymsy, zróżnicowane w kształcie otwory okienne, wielopołaciowy dach wieżowy z iglicą kryty dachówką, kamienny cokół, wykusz wsparty na konsoli. Dzięki zachowaniu autentycznej substancji i formy z czasów budowy obiekt cechuje się też dużym walorem autentyzmu. Jednocześnie wieża posiada wartości historyczne jako cenny relikt rozwoju infrastruktury kolejowej Sochaczewa oraz wartościowy akcent kubaturowy w krajobrazie architektonicznym miejscowości, dokumentujący jej rozwój przestrzenny i architektoniczny. Budynek posiada też walory naukowe jako zabytek techniki, charakterystyczny dla czasów kolei parowej oraz wczesny przykład zastosowania konstrukcji żelbetowej w połączeniu z tradycyjną stylistyką okresu międzywojennego.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

prof. dr hab. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki
Konserwator Zabytków

< Poprzednia		Następna >