Budynek dworca kolejowego w Płochocinie wpisany do rejestru zabytków

piątek, 13 grudnia 2019 09:53

Podjąłem decyzję o wpisie do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego budynku dworca kolejowego położonego w Płochocinie przy ul. Długiej 3 (gm. Ożarów Mazowiecki), z uwagi na posiadane wartości artystyczne.

Stacja kolejowa na terenie Płochocina istniała już w okresie międzywojennym, natomiast istniejący budynek dworca kolejowego zbudowano w 1953 r. Dworzec stanowi element linii obsługującej połączenia na odcinku między dworcami przy linii nr 3 relacji Warszawa Zachodnia – Kunowice. 9 września 1939 r. w Płochocinie na skutek odcięcia drogi ewakuacji do Warszawy przez niemieckie oddziały w Ołtarzewie został opuszczony i zniszczony przez załogę polski pociąg pancerny nr 12 (dawny "Poznańczyk"). Wysadzony w powietrze pociąg został uwieczniony na fotografiach przez licznych żołnierzy niemieckich, stając się przez to jednym z najczęściej fotografowanych polskich pociągów pancernych w historii.

Obiekt usytuowany jest w centralnej części wsi Płochocin, po południowej stronie torów kolejowych. Od południa graniczy z ulicą Długą, od północy zaś z wyjściami na perony i do tunelu. Założony został na planie kwadratu. Jest wolnostojący, jednokondygnacyjny, o zwartej bryle, murowany z cegły pełnej ceramicznej, na zaprawie wapiennej, o ścianach zróżnicowanej grubości, posadowiony na ceglanych lub betonowych fundamentach, częściowo podpiwniczony. Budynek przykryty jest dachem mansardowym czterospadowym osadzonym na więźbie płatwiowo-kleszczowej. Hal kasowy ozdobiony został posadzką z lastrico, stalowymi kratami, filarami oraz dekoracją sztukatorską. Na wszystkich ścianach znajdują się lamperie w formie sztukateryjnie opracowanych pionowych pasów. Partie sufitu po obu stronach belki sufitowej podkreślono sztukateriami w formie zdwojonych opasek. Pomiędzy filarami znajduje się oryginalna, masywna, drewniana ława z dekoracyjnie opracowanymi, żeliwnymi nogami.

Budynek prezentuje wartości artystyczne, które uwidaczniają się w klasycznych proporcjach elementów architektonicznych (parterowa bryła urozmaicona narożnymi podcieniami, mansardowy dach z attyką) oraz w szczegółach kompozycji i opracowania elewacji (harmonijne zestrojenia kolorystyczne, zróżnicowane elementy artykulacji architektonicznej). Przetrwały również elementy wykończeniowe definiujące jego wyraz plastyczny (m.in. wystrój sali holu kasowego). Dworzec zachował zasadniczo podstawowe komponenty struktury przestrzennej, bez naruszenia kluczowej substancji zabytkowej, w tym istotnych dla odbioru całości rozwiązań wykończeniowych i przestrzennych. Zrealizowany w latach pięćdziesiątych XX w. budynek oferował optymalne rozwiązania zarówno pod względem funkcjonalno-komunikacyjnym jak i estetyczno-użytkowym (bryła, dekoracja elewacji, wystrój i wyposażenie wnętrz). Tym samym obiekt stanowi wartościowy przykład budownictwa kolejowego okresu powojennego o indywidualnej formie architektonicznej i dobrym stanie zachowania.

prof. dr hab. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki
Konserwator Zabytków

< Poprzednia		Następna >