Wyposażenie meblarskie i metaloplastyczne siedziby Instytutu Historii PAN w rejestrze zabytków

poniedziałek, 29 marca 2021 13:12

Wpisałem do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego zespół mebli oraz obiektów metaloplastycznych stanowiących wyposażenie Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, przy Rynku Starego Miasta 29/31 oraz ul. Piwnej 48 w Warszawie. Postępowanie w sprawie przeprowadzone zostało na wniosek właściciela obiektów.

Instytut Historii PAN mieści się w połączonych wnętrzami sąsiadujących kamienicach zlokalizowanych przy Rynku Starego Miasta 29 (zw. Gizińska lub Sakresowska, odbudowana 1951-53 według projektu Wacława Podlewskiego) i 31 (zw. „Pod św. Anną”, Plumhoffowska lub Książąt Mazowieckich, odbudowana 1951-53 według projektu Jana Grudzińskiego) oraz dawnej oficyny kamienicy nr 31 obecnie oznaczonej osobnym numerem (Piwna 48). Ich wnętrza zostały w 1953 r. przeznaczone na siedzibę Instytutu Historii PAN (znalazły tu także siedzibę Polskie Towarzystwo Historyczne i Towarzystwo Miłośników Historii).

Wpisem do rejestru zabytków objęto 188 obiektów obejmujących m.in. regały na książki, stoły i stoliki wraz z krzesłami, szafki katalogowe, szafki kątowe, szafy, sekretery, serwantki, biurka, sekretarzyki, fotele, boazerie oraz świeczniki i żyrandole. Funkcje mebli i sprzętów dostosowane zostały do pomieszczeń związanych z działalnością Instytutu: biblioteki i czytelni, auli i pomieszczeń konferencyjnych oraz gabinetów i biur.

Ze względu na odbudowę pierzei rynku z zachowaniem historycznego charakteru elewacji oraz wnętrz, metaloplastyka oraz meble zaprojektowane do pomieszczeń znajdujących się w przedmiotowych kamienicach nawiązują do tradycyjnych wzorców historycznych, ale zachowują walory użytkowe, a formy wyrazu i technika ich wykonania podkreślają charakter wnętrz, do których były przeznaczone. Obiekty wpisane do rejestru zabytków posiadają znaczną wartość zabytkową zarówno z uwagi na fakt, iż stanowią kontynuację tradycyjnych form meblarstwa oraz metaloplastyki, ale też jako świadectwa plastyki i sztuki użytkowej okresu powojennego. Natomiast o wartościach historycznych przedmiotowego wyposażenia decyduje głównie to, iż stanowi ono zachowany oryginalny zespół z okresu odbudowy Starego Miasta. Ponadto walory plastyczne przedmiotowych obiektów oraz ich dobra jakość warsztatowa stawiają je w szeregu dzieł sztuki wartościowych pod względem artystycznym.

prof. dr hab. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki
Konserwator Zabytków