Kolejne dzieło Jerzego Nowosielskiego w rejestrze zabytków

środa, 28 kwietnia 2021 15:32

Podjąłem decyzję o wpisie do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego pomnika nagrobnego ks. Jerzego Klingera autorstwa Jerzego Nowosielskiego, znajdującego się na cmentarzu prawosławnym przy Parafii pw. św. Jana Klimaka w Warszawie, z uwagi na zachowane wartości artystyczne i historyczne obiektu. Postępowanie wpisu do rejestru przeprowadzone zostało na wniosek Parafii pw. św. Jana Klimaka w Warszawie.

Decyzję o budowie cmentarza prawosławnego podjęto w 1834 r., natomiast jego otwarcie nastąpiło w sierpniu 1841 r. Styl nagrobków wolskiej nekropolii jest różnorodny począwszy od dziewiętnastowiecznych kamiennych nagrobków, poprzez powojenne wykonane z lastryko, kończąc na współczesnych nawiązujących stylistyką do sztuki bizantyjskiej. Nagrobek ks. Jerzego Klingiera powstał w 1978 r. dla zmarłego dwa lata wcześniej duchownego, posługującego w parafii pw. Jana Klimaka na Woli w latach 1955 – 1960, wybitnego teologa i ekumenisty, prorektora Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.

Do czasu ustawienia właściwego nagrobka w jego miejscu umieszczony został drewniany krzyż, który po wykonaniu pomnika został przeniesiony na sąsiadujący z nim grób matki ks. Klingera, Raisy Bakalińskiej. Autorem nagrobka jest Jerzy Nowosielski, którego łączyły z ks. Klingerem więzy przyjaźni. Pomnik składa się on z dwóch części: wydzielonego betonową ramą pola grobowego wypełnionego ziemią i roślinnością oraz konchy w formie polichromowanego żelbetonowego kiotu (rodzaju płytkiej szafki do przechowywania ikon), u podstawy której znajduję się lastrykowa płyta. Przed kiotem w poprzek betonowej ramy umieszczona została metalowa listwa służąca jako podstawa dla zniczy. Wewnątrz konchy znajdują się polichromie z wizerunkami świętych wykonane w technice akrylowej. W centrum niszy widoczny jest wizerunek Matki Bożej Ornantki, nad nią Mandylion, po prawej stronie od góry św. Jerzy, św. Sergiusz z Radoneża, św. Grzegorz z Palamas, po lewej stronie od góry: św. Paraskewia Piątnica, św. Mikołaj, św. Serafin z Sarowa. Postaci świętych ukazane są frontalnie, w półfigurze, w barwach bieli, brązów i czerni. Tło niszy utrzymane jest w kolorystyce ciemnego błękitu. W dolnej części niszy znajduję się mosiężna tabliczka z napisem: „o. Jerzy Klinger, teolog prawosławny,* 15 IV 1918, + 3 II 1976”. Boki oraz tył konchy obite są blachą pomalowaną grubą warstwą farby imitującą miedź. Całość kompozycji wieńczy stalowy krzyż. Dookoła pomnika została ułożona nawierzchnia z kostki betonowej.

Przedmiotowy pomnik upamiętnia wybitnego duchownego, teologa i ekumenistę, ks. Jerzego Klingiera. Nagrobek jest przykładem unikatowego w skali kraju dzieła jednego z najwybitniejszych twórców polskich XX wieku, filozofa, malarza i pisarza ikon Jerzego Nowosielskiego. Przyjaźń łącząca artystę z ks. Klingerem pozwoliła na stworzenie wyjątkowego pomnika nagrobnego, o niezwykle bogatym programie ikonograficznym oraz formie czerpiącej z tradycji prawosławnej, co stanowi również odwołanie do głębokiej wiary i wiedzy zmarłego. Wzniesiony w 1978 r. nagrobek łączy elementy prawosławnej sztuki sakralnej, m.in. formę kiotu, dekorację w postaci polichromii, motywy zaczerpnięte z ikon z współczesną architekturą nagrobną, wykorzystującą m.in. lastriko, beton i żelbeton.

prof. dr hab. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki
Konserwator Zabytków

< Poprzednia		Następna >