Cenny zabytek techniki z terenu Płocka trafił do rejestru zabytków

środa, 09 czerwca 2021 11:16

Podjąłem decyzję o wpisaniu do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego budynku dawnej elektrowni miejskiej wraz z kominem, wzniesionej w latach 1927-29, położonej przy ul. Kolejowej 8 w Płocku, z uwagi na zachowane wartości zabytkowe obiektu. 

Budowę elektrowni z funduszy miejskich rozpoczęto w 1927 roku na terenie Radziwia, jednej z dzielnic Płocka włączonej w granice miasta w 1923 roku. Oddanie obiektu do eksploatacji nastąpiło 1 września 1929 roku. Elektrownia została wyposażona w dwa kotły opłomkowe H. Cegielskiego i dwa generatory firmy BBC o mocy 960 kW każdy. W roku 1928 roku uruchomiono pierwszą część elektrowni, a 3 lipca 1929 roku oddano do użytku cały obiekt i przystąpiono do przełączania i zasilania z niej 3400 odbiorców na terenie miasta. Prace te zakończono 19 września 1929 roku. W pierwszych latach eksploatacji obciążenie szczytowe wynosiło 500 kW, osiągając w 1934 roku – 700 kW i w roku 1937 – 900 kW. W 1937 roku przeprowadzono modernizację kotłów i elektrownia osiągnęła moc około 2000 kW. W roku 1939 miała nastąpić dalsza modernizacja wyposażenia elektrowni, jednak prace te przerwały działania wojenne. Od uruchomienia w 1954 roku nowocześniejszej stacji elektroenergetycznej na Podolszycach, elektrownia w Radziwiu straciła dominujące znaczenie. Funkcjonowała produkując energię elektryczną na potrzeby miasta Płocka do 1960 roku. Od lat 60. XX wieku obiekt zmieniał wielokrotnie funkcję i użytkowników. W roku 1986 częściowo przebudowano część wschodnią obiektu, przekształcając ją w zespół biurowy z salą konferencyjną. Obecnie obiekt jest od wielu lat nieużytkowany.

Budynek dawnej elektrowni miejskiej w Radziwiu jest ważnym świadectwem postępu technicznego dokonującego się na początku XX wieku. Elektrownia miejska została uruchomiona w 1929 roku zapewniając energię elektryczną, która była niezbędna dla funkcjonowania miasta przez wiele lat. O znaczeniu budynku świadczy także wprowadzenie wówczas nowoczesnych w skali kraju urządzeń technicznych. Bryła budynku i elewacje od czasu jego powstania pozostają niezmienne. Elektrownia miejska posiada zachowane, niezniszczone detale architektoniczne, które pobudzają zbiorową pamięć o dawnym, przemijającym pięknie architektury miasta. Obiekt jest jednym z niewielu ocalałych w mieście zabytków techniki o zachowanych pierwotnych gabarytach i nadal czytelnej formie architektonicznej. Pomimo złego stanu technicznego budynku w dalszym ciągu czytelne pozostają jego podstawowe walory architektoniczno-przestrzenne, w tym charakterystyczna i indywidualna w swym wyrazie estetycznym bryła wraz z artykulacją elewacji i dominantą wysokościową w postaci ceglanego komina. Zabudowa ta stanowi istotny element historycznej identyfikacji miasta Płocka z okresu jego dynamicznego rozwoju i elektryfikacji.

prof. dr hab. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki
Konserwator Zabytków