Noc Kultury w Legionowie

środa, 14 września 2016 09:24

17 września br. (sobota) na terenie miasta Legionowa odbędzie się piknik archeologiczny, którego organizatorami są Muzeum Historyczne w Legionowie oraz Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W wydarzeniu wezmą udział także przedstawiciele Wydziału Zabytków Archeologicznych Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie. Celem imprezy jest promocja miasta oraz popularyzacja zagadnień związanych z dziedzictwem archeologicznym. Osoby, które pojawią się na pikniku w siedzibie Muzeum Historycznego w Legionowie będą miały okazję m.in. do wysłuchania prelekcji o potrzebie i sposobach ochrony dziedzictwa archeologicznego, zwiedzenia wystawy pt. De Profundis… Archeologia ziem powiatu legionowskiego, obejrzenia filmu „Wandalowie, zanim zdobyto Rzym” a także zadania pytań dotyczących działalności WUOZ w Warszawie. Na najmłodszych czekać będzie gra edukacyjna poświęcona ochronie i opiece nad zabytkami archeologicznymi przygotowana przez pracowników WA WUOZ. Dla najlepszych i najbardziej wytrwałych przewidziane są atrakcyjne nagrody. Ponadto w czasie trwania imprezy śmiałkowie będą mogli spróbować swoich sił w lepieniu naczyń techniką tasiemkową oraz na toczku, własnoręcznie wykonać papier czerpany, czy krajkę. Dodatkową atrakcją będzie możliwość zgłębienia tajników gier średniowiecznych.

Pozostałości działań wojennych na trasie budowy drogi ekspresowej S-8 - wyniki badań

wtorek, 12 lipca 2016 11:08

Tydzień temu zakończyły się ratownicze badania wykopaliskowe prowadzone w rejonie zabytków archeologicznych Nadma 10 i Nadma 12 w związku z realizacją budowy drogi ekspresowej S-8, na odcinku od węzła „Marki” (bez węzła) do węzła „Radzymin Płd.”.

Badania archeologiczne na zlecenie GDDKiA Oddział w Warszawie prowadziła firma ANWIT Antoni Smoliński, pod kierunkiem mgra Antoniego Smolińskiego i mgra Krzysztofa Karasiewicza. Prace terenowe pozwoliły na weryfikację zarówno danych historycznych, jak również danych LIDAR (ang. Light Detection and Ranging), wskazujących na obecność pozostałości struktur militarnych oraz starć z czasów tzw. bitwy warszawskiej 1920 r., walk wrześniowych związanych z wybuchem II wojny światowej oraz działań militarnych z 1944 r.

W trakcie badań odkryto relikty okopów, rowu łącznikowego, stanowisk bojowych, rowu przeciwczołgowego oraz pozostałości walk w postaci łusek, elementów granatów, części uzbrojenia i wyposażenia żołnierskiego.

Duże zainteresowanie wzbudza zarejestrowany przez archeologów obiekt, zawierający fragmenty wraku niemieckiego samolotu. Na podstawie kwerendy źródeł historycznych archeolodzy stwierdzili, iż są to szczątki Messerschmitta typu Bf 110 zestrzelonego 3 września 1939 r. przez polskiego pilota por. Wojciecha Januszewicza ze 111. Eskadry Myśliwskiej Brygady Pościgowej. Wykopaliska nie tylko pozwoliły na odkrycie ww. pozostałości, ale wykazały też, że miejsce zalegania rozbitego samolotu zostało przecięte w 1944 r. przez okop powstały podczas niemieckiej akcji umacniania linii obronnych przeciwko siłom radzieckim.

Większość umocnień polowych na tym obszarze została rozebrana przez ludność miejscową po przejściu frontu w 1944 r.

Archeolodzy podkreślają, że jest jeszcze za wcześnie, aby dokonać dokładnej interpretacji odkrytych pozostałości militarnych i przypisania im konkretnych lat powstania/użytkowania. Istotne jest przeprowadzenie analizy struktur i ich elementów charakterystycznych świadczących o dostosowaniu do pola walki z danego okresu.

Fot. Affelski J., Jachimowicz K., Ławniczak M., Kiełbasińska M., Karasiewicz K.

Fot. 1. – Destrukty uzbrojenia samolotu Messerschmitt Bf 110
Fot. 2. – miejsce pierwszego uderzenia o ziemię, eksplozji i pożaru części samolotu
Fot. 3. – miejsce wbicia w ziemię sekcji przednich samolotu
Fot. 4. – prace terenowe w rejonie stanowiska Nadma 12
Fot. 5. – tabliczki wytwórni BFW-Bayerische Flugzeugwerke Augsburg
Fot. 6. – ołowiany żołnierzyk znaleziony wśród szczątków samolotu

CZERSK: sezon 8

środa, 02 września 2015 14:00

W ubiegłym roku mieliśmy przyjemność informować Państwa o wspaniałych odkryciach archeologicznych, jakie miały miejsce w Czersku w związku z badaniami archeologicznymi przeprowadzonymi przez Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie. Przypomnijmy, że wykopaliska objęły znaczny obszar stanowiska archeologicznego zawierającego relikty cmentarzyska tzw. kultury przeworskiej datowanego na młodszy okres przedrzymski i wczesny okres wpływów rzymskich, a także ślady osadnictwa tzw. kultury łużyckiej z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza.

W lipcu br. odbył się kolejny – już ósmy (!) – sezon archeologicznych badań wykopaliskowych, który podobnie jak w latach poprzednich, był współfinansowany przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Kierownikami badań byli mgr Katarzyna Watemborska-Rakowska (Dział Epoki Żelaza PMA) oraz mgr Łukasz Karczmarek (Dział Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza PMA).

Kontynuacja przedsięwzięcia pozwoliła na ponowne potwierdzenie chronologii omawianego stanowiska. Otwarto dwa wykopy, w których zarejestrowano 22 groby tzw. kultury przeworskiej, 17 obiektów tzw. kultury łużyckiej oraz 2 obiekty przypisywane tzw. kulturze trzcinieckiej.

Groby przedstawicieli tzw. kultury przeworskiej były obecne w zachodniej części wykopu 1. Niestety większość z nich uległa zniszczeniu (prawdopodobnie w wyniku użytkowania rolnego tego terenu). Wśród znalezisk pozyskanych z wypełnisk grobów znalazły się fragmenty ceramiki, nieliczne mocno skorodowane noże żelazne, zapinka żelazna, kamienna osełka, szczątki przepalonych kości ludzkich. Uwagę przyciąga obiekt nr 251, jeden z najlepiej zachowanych pochówków. Była to przykryta białą misą popielnica, w wypełnisku której znaleziono dwa żelazne noże, gliniany przęślik i brązową zapinkę. Równie ciekawy obiekt (nr 227)o charakterze funeralnym to grób jamowy zawierający pozostałości stosu pogrzebowego i liczne szczątki przepalonych kości ludzkich. Na zainteresowanie zasługują także groby wojowników, a wśród nich szczególnie dwa. Pierwszy pochówek (nr 231) miał formę popielnicy, przy której złożono długi grot z wycinaną krawędzią oraz umbo (środkowa część tarczy, charakteryzująca się najczęściej kolistym kształtem, mająca za zadanie m.in. wzmacniać konstrukcję tarczy) mocowane za pomocą 14 nitów. W drugim grobie (nr 259) archeolodzy odkryli grot i nóż wykonane z żelaza, fragmenty zapinki oraz umbo z bardzo dobrze zachowanymi nitami pokrytymi patyną ogniową.

Druga grupa obiektów archeologicznych wyodrębniona przez badaczy była związana z funkcjonowaniem na tym obszarze osady tzw. kultury łużyckiej. Na relikty ruchome pozostawione przez ludność ww. kultury składały się przeważnie liczne fragmenty ceramiki (m.in. naczyń sitowatych i talerzy dekorowanych ornamentem paznokciowym lub otworkami) i naczynia gliniane zachowane w całości.

Z obiektów osadniczych archeolodzy wyróżnili trzy: 242, 252 i 253. W wypełnisku pierwszego (obiekt łużycki) natrafiono na czerniony kubek gliniany o cylindrycznej szyjce i baniastym brzuścu odwrócony dnem do góry (analogiczne znaleziska pochodzą np. z Józefowa pow. otwocki, Starej Wsi pow. Węgrów). W pozostałych dwóch obiektach zaobserwowano materiał ceramiczny charakterystyczny dla tzw. kultury trzcinieckiej. Były to fragmenty naczyń z pogrubionym brzegiem o skośnie lub poziomo ściętej krawędzi, z ornamentem umieszczonym w górnych partiach pojemników. Dekorację stanowił motyw zwielokrotnionej linii falistej, poziome żłobki i odciski stempelka, poziome żłobki przerywane przez pionowe odciski. Archeolodzy przypisują wstępnie obiektowi nr 252 funkcję mieszkalną, obiekt nr 253 natomiast interpretują jako pozostałości struktur gospodarczych.

Wynikiem ósmego sezonu prac archeologicznych na stanowisku w Czersku jest m.in. ustalenie granic cmentarzyska tzw. kultury przeworskiej. Stwierdzono też, że zasięg osady tzw. kultury łużyckiej i tzw. kultury trzcinieckiej jest większy, niż zdołano do tej pory przebadać.

Zdjęcia – A. Wiśniewska, M. Dec