Niezapomniani dzięki zabytkom

środa, 11 marca 2009 02:39

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Barbara Jezierska sukcesywnie wpisuje do rejestru zabytków miejsca i budynki upamiętniające ofiary wojny. Uczynienie tych miejsc zabytkowymi, będzie stanowiło namacalną historię dla przyszłych pokoleń.

W marcu ubiegłego roku Wojewódzka Konserwator Zabytków zdecydowała o objęciu ochroną konserwatorską  Fortu III w Pomiechówku. Fort III pierwotnie był fortem celno-ziemnym, przeznaczonym dla piechoty i artylerii. Podczas I wojny światowej fort został zdobyty przez wojska niemieckie, w latach 1926-1939 pełnił on funkcję składu amunicji dla Twierdzy Modlin. Na terenie fortu toczyły się ciężkie walki, które trwały aż do kapitulacji Modlina. Po kapitulacji przetrzymywano tam jeńców polskich broniących Modlina i okolicznych placówek. W 1940 r. hitlerowcy utworzyli na obszarze fortu obóz przejściowy dla ludności polskiej. Od 1941 roku funkcjonował  tam również obóz getto dla ludności żydowskiej z północnego Mazowsza. Szacowana liczba ofiar pochodzenia żydowskiego zamordowanych do jesieni 1941 roku stanowi ok. 6 tysięcy osób. Od 1942 roku w forcie umiejscowiony został obóz karno-śledczy. W ramach akcji likwidacji inteligencji polskiej pierwszymi ofiarami hitlerowców stali się księża, nauczyciele oraz właściciele ziemscy. W późniejszych latach fort był miejscem, gdzie dokonywano egzekucji na przypadkowych osobach aresztowanych w łapankach.
    W listopadzie ubiegłego roku zostało wszczęte postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków cmentarza mauzoleum ofiar terroru hitlerowskiego z lat 1939-1941, założonego w 1948 roku wraz z budynkiem muzeum, położonego w Palmirach. Obecnie jesteśmy na etapie przygotowywania niezbędnej dokumentacji. W ciągu najbliższych tygodni postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków powinno zostać zakończone.
    W pierwszej połowie tego roku Barbara Jezierska zamierza objąć ochroną konserwatorską willę „Jasny Dom”, przy ul. Świerszcza 2, w dzielnicy Włochy. W latach 1946-1952 w piwnicach willi więziono żołnierzy AK. Do dziś zachowały się drzwi do cel z wyciętymi otworami do dawania posiłków i „judasze”. Dodatkowo zachowały się wydrapane na cegłach inskrypcje żołnierzy  i kalendarzyki. Mają one unikatową wartość historyczną.
    Ochroną konserwatorską ma zostać również objęty cmentarz na Bródnie, zwany kirkutem. Posiadane przez nas opracowania w sprawie bródnowskiego cmentarza nie zawierają pełnych informacji, które umożliwiałby szybkie zakończenie postępowania. Z dokumentacji wynika, że ilość macew znajdujących się na cmentarzu stanowi od 3 do 14 tysięcy. Wpis do rejestru zabytków bez podania ilości macew może okazać się nieskuteczny. Przeprowadzenie inwentaryzacji z pewnością przyśpieszyłoby wpis do rejestru zabytków kirkutu.



Monika Dziekan
Rzecznik MW Konserwatora Zabytków

Otoczenie Norblina

środa, 04 marca 2009 01:46

Otoczenie Norblina

Decyzją z dnia 21. 01. 2009 r. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków odstąpił od  wpisania do rejestru zabytków otoczenia dawnych Zakładów Norblina, mieszczących się przy ul. Żelaznej w Warszawie. Powodem tej decyzji był wniosek złożony przez właściciela terenu, który udowodnił, że  obecnie nie zachodzą czynniki zagrażające obiektom wpisanym do rejestru zabytków, dlatego też w chwili obecnej nie jest konieczne wpisanie do rejestru zabytków terenu wokół zabytkowych budynków.

Postępowanie administracyjne w sprawie wpisu do rejestru zabytków otoczenia dawnych Zakładów Norblina, może zostać jednak wznowione, jeśli pojawią się nowe okoliczności, uzasadniające konieczność objęcia szczególną ochroną konserwatorską również otoczenia wpisanych do rejestru zabytkowych obiektów.

Na terenie układu budowlanego dawnych Zakładów Norblina pod ochroną konserwatorską jest
11 budynków oraz 35 maszyn.

Właściciel zespołu budowlanego złożył jednocześnie deklarację, że w stosownym czasie wystąpi do Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków  z wnioskiem o wpis do rejestru zabytków dodatkowo dwóch budynków, tj. hali tłoczni – rurowni oraz laboratorium.


Monika Dziekan
Rzecznik MW Konserwatora Zabytków

Informacja Prasowa 16.01.2009 r.

środa, 04 marca 2009 01:41

Informacja Prasowa 16.01.2009 r.

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Barbara Jezierska decyzją z dnia
6 stycznia 2009 r. wpisała do rejestru zabytków zabudowę dawnych Miejskich Zakładów Sanitarnych wraz z murem ogradzającym działkę od północy i zachodu  oraz fragmentem pozostałości budynku dawnej spalarni śmieci, powstałe w 1912 według projektu Juliusza Dzierżanowskiego, położone w Warszawie przy ul. Spokojnej 15.

Postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków zostało wszczęte na wniosek Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, która od 2005 roku była w posiadaniu zespołu Miejskich Zakładów Sanitarnych. W dniu 14 października 2008 roku odbyły się oględziny nieruchomości z udziałem stron zainteresowanych.

Spalarnia śmieci i Miejskie Zakłady Sanitarne zostały usytuowane w rejonie Warszawy określanym przed wojną mianem „Kaźnicy”, wykonywano tu sądowe wyroki śmierci, a w pobliżu swoją siedzibę miał hycel miejski. Teren na tyłach cmentarzy Powązkowskiego i Żydowskiego nie nadający się pod budownictwo mieszkaniowe, ze względu na swoją ustronności, stanowił idealne miejsce dla lokalizacji obiektów uciążliwych dla otoczenia. Spalarnię uruchomiono na początku 1912 roku, Zakłady Sanitarne pół roku później. Oba obiekty zostały wzniesione według projektu Juliusza Dzierżanowskiego w stylu negockim z elementami secesji. Zbombardowana w 1944 roku spalarnia nie została nigdy odbudowana, a jej pozostałości przylegające do południowego muru Zakładów Sanitarnych wykorzystywano po wojnie jako kotłownię.

Zespół Miejskich Zakładów Sanitarnych zachowany do naszych czasów bez poważniejszych przekształceń jest przykładem wysokiej klasy architektury municypalnej na terenie Warszawy z początku XX w. Stanowi on świadectwo minionej epoki oraz jest dowodem działalności carskich władz Warszawy w zakresie tworzenia infrastruktury sanitarnej na terenie stolicy. Powstające w tym okresie budynki użyteczności publicznej budowane były z położeniem dużego nacisku na stronę artystyczną wykonywanych projektów. Ich autorami byli znani architekci, tworzący budowle odznaczające się znacznymi walorami artystycznymi.

  

Monika Dziekan
Rzecznik MW Konserwatora Zabytków