Chmielna w rejestrze zabytków, dn.16.06.2009 r.

wtorek, 16 czerwca 2009 15:38

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Barbara Jezierska decyzją z dnia 10 czerwca 2009 r. wpisała do rejestru zabytków historyczny układ urbanistyczny ulicy Chmielnej na odcinku Nowy Świat ? Pasaż ?Wiecha? Wiecheckiego.

O wartości artystycznej tego założenia świadczy bogactwo form zabudowy, poczynając od zachowanych kamienic z oficynami podwórzowymi z XIX w. i początku XX w., poprzez domy reprezentujące funkcjonalizm lat 30 XX w. oraz socrealizm lat 50, a także budynki mieszkalne i usługowe z lat 60 XX w. ? umiejętnie zharmonizowane z wcześniejszą zabudową ulicy. Wartość zabytkową posiada także zachowany zespół budynków zarówno po parzystej jak i nieparzystej stronie ulicy Chmielnej. Obiekty te zostały zaprojektowane przez znanych warszawskich architektów i projektantów, m.in. Henryk Marconi, Piotr Frydrych, Stefan Szyller, Napoleon Czerwiński, Adam Woliński, Henryk Stifelman, Szymon Syrkus, Zygmunt Stępiński.

Ulica Chmielna po1770 roku nabrała charakteru miejskiego traktu. W XVIII wieku znaczne obszary posesji po obu stronach ulicy zajmowały ogrody i sady. Zabudowa była nieliczna, wolnostojąca, drewniana lub murowana, najczęściej parterowa. Pierwsza zwarta zabudowa murowana zaczęła powstawać po 1825 roku, początkowo przy ul. Nowy Świat i Szpitalnej. W drugiej połowie XIX wieku działki wzdłuż ulicy Chmielnej stopniowo zostały zapełnione zabudową w postaci kamienic czynszowych z oficynami i prostokątnymi wewnętrznymi podwórzami.
Do II wojny światowej w parterach budynków wzdłuż ulicy Chmielnej znajdowały się liczne sklepiki oraz małe warsztaty usługowe usytuowane w oficynach na podwórzach. Znajdowało się tutaj także kilka tanich hoteli i popularnych lokali rozrywkowych w ogródkach, a także działały dwa duże kina Bałtyk i Atlantic.
W trakcie działań wojennych ze zwartej zabudowy ulicy Chmielnej liczącej 40 kamienic, pozostało jedynie 7 obiektów bez zniszczeń. Ulica Chmielna została objęta planem zabudowy, który był realizowany pod kierunkiem znanego architekta Zygmunta Stępińskiego. Projekt zakładał zharmonizowanie nowej zabudowy ?plombowej? z istniejącą i uporządkowanie ulicy na całej jej długości. Wprowadzenie nowoczesnych obiektów i częściowa zmiana przebiegu linii ulicy nie wpłynęły na zmianę charakteru zabudowy i klimatu wskazujących na historyczny charakter ulicy. Odbudowując ulicę nie zamierzano odtworzyć tylko jej materialnej części, ale także jej klimat i funkcję. Wprowadzona w kilku miejscach współczesna architektura nie wpłynęła na zmianę historycznego mieszkalno-handlowego charakteru ulicy.
Na skutek tak przeprowadzonej odbudowy, ulica Chmielna utrzymuje zasadniczo swą historyczną szerokość. Zarówno zachowany układ przestrzenny ulicy, jak i forma jej zabudowy są świadectwem zastosowania przez projektantów idei odbudowy na zasadzie współzależności pomiędzy odtwarzaniem stanu przedwojennego, a przebudową i modernizacją zabudowy podporządkowaną nowej strukturze funkcjonalnej miasta.




Monika Dziekan
Rzecznik MW Konserwatora Zabytków

Brzeska i Targowa

środa, 27 maja 2009 09:50

Brzeska i Targowa w rejestrze zabytków, dn. 26.05.2009 r.

   
Decyzją z dnia 25 maja 2009 r. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Barbara Jezierska wpisała do rejestru zabytków układ urbanistyczny ulicy Targowej na odcinku Plac Wileński ? wiadukt kolejowy (Warszawa, Praga Północ) oraz układ urbanistyczny ulicy Brzeskiej na odcinku Ząbkowska ? Kijowska (Warszawa, Praga Północ). Ochronie konserwatorskiej na tych terenach podlegać będą zarówno pojedyncze budynki, jak i formy zaprojektowania zieleni, sieci dróg, układy ulic, tzw. mała architektura.

    Wzrost znaczenia dzielnicy wiązał się z powstaniem dworców linii petersburskiej (1862) i brzeskiej (1867). Równocześnie z Pragą zaczęła się rozwijać Szmulowizna, położona między dwiema liniami kolejowymi, gdzie osią rozwoju stały się ulice: Ząbkowska, Kawęczyńska i Radzymińska. W odróżnieniu od eleganckich ?urzędniczych? kamienic zlokalizowanych, na przykład przy ul. Wielńskiej i Targowej, domy przy ul. Brzeskiej były zamieszkiwane w większości przez drobnych kupców, kolejarzy, dorożkarzy oraz majstrów i robotników fabrycznych. Straty w substancji zabytkowej Pragi, spowodowane działaniami II wojny światowej, były stosunkowo niewielkie. Zachowane historyczne kamienice czynszowe nadal służyły mieszkańcom Warszawy, a tereny obejmujące Bazar Różyckiego zaczęły pełnić funkcję ważnego miejsca usług i handlu. W początku lat 60 i 70 XX wieku administracje prowadziły modernizację. Podczas prac część zabudowy ul. Brzeskiej straciła swoje historyczne elewacje i wystrój wnętrz. Prace polegały najczęściej na tynkowaniu elewacji na gładko, wymianie stropów, modernizacji klatek schodowych i wymianie instalacji. Istotne wartości zabytkowe cechują budynek neogotyckiej kaplicy Najświętszego Serca Pana Jezusa (ok. 1900) oraz modernistyczny budynek prosektorium, powstały w latach 30 XX wieku. Zachowana dyspozycja przestrzenna założenia ul. Brzeskiej stanowi jeden z najlepiej zachowanych fragmentów pierwotnego zagospodarowania miasta, a tym samym posiada szczególną wartość dla historii prawobrzeżnej Warszawy.

    Ulica Targowa (dawniej Targowa i Wołowa), to bez wątpienia najważniejsza handlowa i reprezentacyjna ulica Pragi. Nazwa ulicy przypomina, że na Pradze odbywały się cotygodniowe targi, które były głównym miejsce zaopatrzenia miasta w żywność (w tym targi na konie i woły). Ulica Targowa uległa przekształceniom, zwłaszcza na przełomie XIX i XX wieku, kiedy to parterową zabudowę podmiejską zastąpiła wielkomiejska zabudowa czynszowa. Zwarty ciąg kamienic z reprezentacyjnymi elewacjami frontowymi, uzupełniano wieloma przyległymi oficynami. Ok. 1900 roku ulica została zadrzewiona i zamieniona w bulwar spacerowy, tracąc tę funkcję po II wojnie światowej z racji obciążenia komunikacyjnego. Straty w zabytkowej substancji, spowodowane działaniami II wojny światowej, były stosunkowo niewielkie. Ta posesji Targowa 50/52 zachowały się przykłady najstarszej zabudowy ulicy, dwie skromne kamienice z 1918  i 1927 roku. Są one jednocześnie cenną pamiątką po żydowskich mieszkańcach Pragi. Zachowana dyspozycja przestrzenna założenia ul. Targowej wraz z istniejącą zabudową z lat 1818 ? 1938 stanowi jeden z najlepiej zachowanych fragmentów pierwotnego zagospodarowania miasta, a tym samym posiada szczególną wartość dla historii prawobrzeżnej Warszawy. W większości budynków zachowało się wiele elementów ich pierwotnego wyposażenia i wystroju, dających precyzyjny obraz ówczesnej kultury materialnej Pragi.
                                


Monika Dziekan
Rzecznik MW Konserwatora Zabytków

Stalowa 34 będzie zabytkiem

czwartek, 21 maja 2009 09:18

Informacja Prasowa z dn.20.05.2009 r. : "Stalowa 34 będzie zabytkiem"

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Barbara Jezierska zawiadomieniem z dnia 18 maja 2009 r. wszczęła postępowanie w sprawie wpisania do rejestru zabytków  zespołu budowlanego wraz z terenem posesji położonego w Warszawie przy ul. Stalowej 34. Teren posesji złożony jest z kamienicy oraz trzech oficyn. Jest to dawna fabryka Mydeł Toaletowych Perfum i Kosmetyków ?Florange?. Budynek ten to neobarokowy obiekt, wybudowany ok. 1890 ? 1910.
Wszczęcie postępowania o wpis do rejestru zabytków dawnej fabryki nastąpiło na wniosek organizacji społecznej Stowarzyszenia
?Nowa Praga? i zostanie zakończone w ciągu najbliższych miesięcy.

                            

Monika Dziekan
Rzecznik MW Konserwatora Zabytków