Z najwyższym smutkiem..

czwartek, 27 grudnia 2018 16:34

Z najwyższym smutkiem przyjąłem wiadomość o śmierci dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych MKiDN Jacka Milera, od wielu lat niestrudzenie walczącego o zachowanie polskiego dziedzictwa w Polsce i poza jej granicami. Zawsze podziwiałem jego pasję i zaangażowanie, a także głębokie przekonanie o słuszności działań które podejmował. Będę wspominał nasze wspólne rozmowy i dyskusje jak najskuteczniej chronić nasze dziedzictwo. W ostatnim czasie z troską obserwowałem Jego walkę z chorobą licząc na powrót do zdrowia, co wydawało się już tak bliskie.

Małżonce, dzieciom i wszystkim bliskim składam wyrazy najgłębszego współczucia. Niech spoczywa w pokoju.

prof. dr hab. Jakub Lewicki

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków

Willa Jukawa w Podkowie Leśnej w rejestrze zabytków

piątek, 21 grudnia 2018 14:36

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków – Jakub Lewicki wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego budynek Willi „Jukawa”, położony przy ul. Parkowej 19 w Podkowie Leśnej.

Pensjonat „Jukawa” wzniesiony został w 1928 r. według projektu architekta Rzepeckiego. Nieruchomość należy do pierwszych stu domów wybudowanych w Podkowie Leśnej przed 1930 r. Budynek był przeznaczony na pensjonat letni, do wybuchu wojny działała w nim również kawiarnia. Po wyzwoleniu miejscowości spod okupacji hitlerowskiej mieściło się w nim także Państwowe Gimnazjum i Liceum, funkcjonujące do 1948 r. Gdy szkołę przeniesiono na ulicę Błońską, w „Jókawie” umieszczono bursę dla chłopców, wśród których znaleźli się również walczący w AK i Powstaniu Warszawskim.

Budynek wzniesiony jest w charakterystycznym dla drewnianych obiektów letniskowych, eklektycznym, malowniczym stylu z elementami architektury dworkowej, a także zakopiańskiej. Bryła jest zróżnicowana, parterowa z dwukondygnacyjną partią środkową krytą wysokim, półszczytowym dachem od strony wschodniej. W centralnej części budynku, w dachu łamanym polskim, który urozmaicony jest wstawkami i facjatami, znajduje się użytkowe poddasze. Mocno wysunięte okapy zadaszenia wsparte są na wysuniętych belkach stropowych o profilowanych zakończeniach.

Willa posadowiona jest na murowanych ławach fundamentowych, ściany nośne i konstrukcyjne wzniesione zostały w konstrukcji szkieletowej. Od zewnątrz szalowane są one deskami malowanymi na zielono, od wewnątrz tynkowane oraz szalowane w całości bądź częściowo, niekiedy z dekoracyjnymi, drewnianymi listwami podsufitowymi na ścianach.

Po stronie wschodniej posiada przeszkloną werandę, po zachodniej podcień ujmujący również naroże budynku, wsparty na zwężających się w części środkowej podporach z dekoracyjnie wykonanymi mieczami. Balustrada podcienia jest drewniana, ażurowa, wypełniona płaskimi tralkami. W górnej części balustrady zaprojektowano drewniane, geometrycznie dekorowane kwietniki. Na ganek prowadzą od frontu jednobiegowe schody, rozszerzające się wachlarzowo ku dołowi i ujęte murkami policzkowymi oraz schody boczne, od strony zachodniej z betonową balustradą tralkową. Na wysokości trzeciej osi w partii poddasza usytuowano facjatę z głęboką loggią zwieńczoną półszczytem dekorowanym ozdobnie profilowanymi ramami skrzyżowanymi w górnej części śparogów.

W budynku zachowały się liczne egzemplarze zachowanej w bardzo dobrym stanie oryginalnej stolarki drzwiowej i okiennej o zróżnicowanych formach i konstrukcjach. Ważnymi, zachowanymi elementami wystroju wnętrza są trzy piece z ozdobnych kafli z m.in. wyraźnymi motywami secesyjnymi oraz drewniane schody.

Budynek posiada niewątpliwe wartości artystyczne i historyczne umożliwiające objęcie go ochroną poprzez indywidualny wpis do rejestru zabytków nieruchomych. Przede wszystkim dawny pensjonat stanowi cenny relikt budownictwa letniskowego Podkowy Leśnej o cechach budownictwa podhalańskiego z elementami secesji. Szczególna wartość willi wynika również z zachowania w bardzo dużym stopniu i dobrym stanie oryginalnej substancji i formy architektonicznej wraz z pierwotnym układem pomieszczeń, detalami wystroju elewacji i wnętrz, stolarką okienną i drzwiową oraz elementami wyposażenia.

Willa Frankówka w Józefowie w rejestrze zabytków

piątek, 21 grudnia 2018 14:36

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków – Jakub Lewicki wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego budynek Willi Frankówka wraz z terenem posesji, wzniesiony na pocz. XX w., położony przy ul. kardynała Stefana Wyszyńskiego 2 w Józefowie (powiat otwocki).

Dawny budynek letniskowy przy ul. kardynała Stefana Wyszyńskiego 2 (d. ul. Wiejska, następnie ul. Polna róg Warszawskiej, ul. B. Pierackiego) znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie stacji kolejowej Józefów. Wykonany został w konstrukcji szkieletowej jako dwukondygnacyjny, założony na rzucie prostokąta z ryzalitem, z trzema dwukondygnacyjnymi werandami przekrytymi dwuspadowym dachem. Od strony północnej znajduje się jednokondygnacyjny ganek. Budynek został wzniesiony najprawdopodobniej na początku XX w. na terenie d. hip. „Kolonia Frankówka”.

Lokalizacja budynku w bezpośrednim sąsiedztwie stacji kolejowej oraz nawiązanie do wypracowanego przez Andriolliego stylu architektonicznego sprawiło, że stanowi on świadectwo rozwoju i przemian urbanistycznych wynikających z rozwijającego się ruchu budowlanego podwarszawskich miejscowości letniskowych wzdłuż linii Kolei Nadwiślańskiej. Willa „Frankówka” jest przykładem zabudowy charakterystycznej dla Józefowa, reprezentującej tzw. „styl nadświdrzański”, jednocześnie posiada ona indywidualny wyraz artystyczny. Na szczególną uwagę zasługuje układ i opracowanie szalunku na elewacji, z pionowymi akcentami w postaci narożnych pseudopilastrów oraz bogatym, ażurowym detalem architektonicznym i profilowanych ram okiennych. Świadome zastosowanie naprzemiennie poziomego i pionowego deskowania z powtarzalną dekoracją ażurową stanowi urozmaicenie masywnej bryły oraz nadaje jej dekoracyjny charakter.

Przeznaczenie budynku na cele letniskowe zdecydowało o ograniczeniu elementów dekoracyjnych wewnątrz budynku. Zastosowano charakterystyczną dla czasów powstania willi drewnianą stolarkę okienną i drzwiową, piece o białych kaflach pozbawionych dekoracji. Jednocześnie jednak zadbano o walor estetyczny wnętrz, poprzez wprowadzenie parapetów o płynnej linii i oparcie ich na dekoracyjnych wspornikach, a także użycie mosiężnych okuć drzwiowych i kratek zabezpieczających drzwi pieców.

O wartości naukowej budynku świadczy przede wszystkim zachowana do czasów współczesnych substancja zabytkowa. Willa Frankówka stanowiąc przykład architektury z początku XX w. umożliwia badanie specyfiki tzw. stylu nadświdrzańskiego i przemian zachodzących od chwili jego ukształtowania do czasu powstania budynku. Obiekt ten jest również źródłem wiedzy zarówno w zakresie stosowanych rozwiązań materiałowych, konstrukcyjnych oraz stylistycznych, jak również rozwiązań technicznych i funkcjonalnych cechujących budownictwo letniskowe na początku XX w.