Kamienica przy ul. Lwowskiej 10 w rejestrze zabytków

poniedziałek, 19 listopada 2018 15:10

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków - Jakub Lewicki - wpisał do rejestru zabytków nieruchomych kamienicę położoną w Warszawie przy ul. Lwowskiej 10.

Nieruchomość wzniesiona została w latach 1927-28 według projektu autorstwa Zdzisława Mączeńskiego (zmienionego przez Stanisława Szcześniaka) jako dom mieszkalny dla pracowników Banku Polskiego. Jest to budynek o konstrukcji ceglanej z ogniotrwałymi stropami i strychem, połączony w tylnej części z czterema jednotraktowymi oficynami bocznymi oraz dwutraktową oficyną poprzeczną, współtworząc układ dwupodwórzowy, zamknięty w pierwszym dziedzińcu i otwarty od wschodu w drugim, utrzymany jest w stylu neoklasycystycznym z akcentami polskiej sztuki dekoracyjnej. Obiekt znajduje się w południowej części dzielnicy Śródmieście, po wschodniej stronie ulicy Lwowskiej, w zwartej zabudowie ulicznej. Posiada niewątpliwe wartości historyczne, artystyczne i naukowe umożliwiającego objęcie go ochroną poprzez wpis do rejestru zabytków nieruchomych. Grupa kamienic przy ul. Lwowskiej stanowi cenny zespół śródmiejskiej architektury pochodzący z początku XX w. o bogatym repertuarze rozwiązań dekoracyjnych i funkcjonalnych. Na tym tle kamienica przy ul. Lwowskiej 10 prezentuje się jako obiekt o indywidualnym wyrazie artystycznym, wysokim standardzie wykończenia oraz znacznym poziomie zachowania oryginalnej substancji zabytkowej. Ponadto jej w pełni czytelna forma architektoniczna oraz rozwiązania przestrzenne i funkcjonalne dokumentują historię budownictwa mieszkaniowego na terenie Śródmieścia Południowego z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Tradycyjny układ budynku połączony został ponadto z nowoczesnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi oraz funkcjonalnymi (m. in. stropy ogniotrwałe i windy elektryczne). Na walory artystyczne budynku składają się tradycyjne motywy zdobnicze (gzymsy, obramowania okien, boniowania, pilastry, lizeny, kolumny, kuta, dekoracyjna, żelazna brama i bariery balkonowe) oraz zachowane elementy wyposażenia wnętrz (bardzo bogato zdobiona stolarka drzwiowa, sztukaterie w klatkach schodowych i mieszkaniach, szafy wnękowe, klamki, obudowy lamp, dzwonki do drzwi, obudowy grzejników, drewniane, terakotowe i ceramiczne posadzki o różnych kolorach i wzorach). Kamienica stanowi również wartościowy dokument działalności projektowej cenionych, polskich architektów: Zdzisława Mączeńskiego oraz Stanisława Szcześniaka. Budynek posiada również istotne walory naukowe jako przedmiot badań przemian stylistycznych tradycyjnego budownictwa mieszkaniowego obszaru Śródmieścia Południowego w okresie dwudziestolecia międzywojennego oraz rozwoju rzemiosła artystycznego i technik budowlanych.

Kamienica przy ul. Krochmalnej 46 w Warszawie w rejestrze zabytków

poniedziałek, 19 listopada 2018 15:06

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków - Jakub Lewicki - wpisał do rejestru zabytków nieruchomych kamienicę przy ul. Krochmalnej 46 w Warszawie.

Budynek powstał jako kamienica czynszowa Chaima Gerkowicza (Herkowicza) vel Herkowitza w latach 1911-1912. W latach 1912-1918 stanowił własność Abrama Kamińskiego, a w okresie późniejszym współwłasność zmieniających się z biegiem czasu udziałowców. Kamienica zlokalizowana jest we wschodniej części dzielnicy Wola, w północnej pierzei ulicy Krochmalnej. Przed wojną ulica zagospodarowana była gęstą zabudową mieszkalną w układzie pierzejowym, która w znacznym stopniu uległa zniszczeniu w trakcie działań wojennych. Obecnie kamienica pod numerem 46 stanowi jeden z ostatnich przedwojennych obiektów na całej ulicy. Budynek od zachodu posiada wspólną ścianę szczytową z kamienicą przy ul. Żelaznej 66, której częścią była kiedyś kamienica o adresie Krochmalna 46 A (własność kupca Nisanela Welke Gurewicza, właściciela domu handlowego przy ul. Jasnej), natomiast ściana szczytowa budynku od strony wschodniej przed wojną sąsiadowała z kamienica o adresie Krochmalna 44, której właścicielem ok. 1930 r. był szewc Krasny z ul. Senatorskiej. Naprzeciwko, w kamienicy przy ul. Żelaznej 64, znajdywało się także kino „Cristal”, znane w latach trzydziestych jako „Akron”. W pobliżu mieszkał też słynny pisarz noblista Izaak Beshevin Singer, który życie na Krochmalnej opisał w powieści „Dwór”. Od listopada 1940 r. posesja znajdowała się na terenie tzw. małego getta. Podczas Powstania Warszawskiego, dnia 4 sierpnia, silny niemiecki nalot zburzył znaczną część ulicy, w tym częściowo przedmiotową kamienicę, która utraciła dach oraz zwieńczenie (prawdopodobnie mansardowe), które nie zostało odtworzone podczas odbudowy przeprowadzonej po 1958 r.

Budynek posiada niewątpliwe wartości historyczne, artystyczne i naukowe. Przede wszystkim stanowi ostatni relikt zabudowy mieszkaniowej na terenie ulicy Krochmalnej pochodzący sprzed I wojny światowej oraz posiadający czytelne cechy budownictwa czynszowego charakterystycznego dla przełomu XIX i XX w. Ponadto obiekt, wraz z sąsiednimi kamienicami przy ul. Żelaznej 64 i 66, stanowi cenną grupę zabudowy mieszkaniowej, która przetrwała zniszczenia wojenne oraz wciąż posiada znaczny walor autentyzmu, zarówno w warstwie formalnej jak i materiałowej. Budynek posiada także walory naukowe jako przedmiot badań budownictwa mieszkaniowego na terenie Woli. Dzieje tego obiektu oraz związanych z nim osób umożliwiają rekonstrukcję przemian obyczajowych oraz przestrzennych dawnej Warszawy oraz historii społeczności żydowskiej na terenie stolicy. Historia kamienicy wiąże się również z dramatycznymi wydarzeniami II wojny światowej, w tym epizodami związanymi z gettem warszawskim oraz działaniami powstańczymi. Kamienica posiada także samoistne walory artystyczne, na które obok artykulacji architektonicznej fasady, nadającej budynkowi indywidualny wyraz estetyczny, składają się autentyczne elementy wyposażenia (m.in. drewniane drzwi do sieni z bogatym ornamentem, zróżnicowanie zdobione, kute balustrady schodów i balkonów, uchwyty na flagi, wykusze i gzymsy, relikty drewnianej stolarki okiennej i drzwiowej). Tym samym ochrona kamienicy leży w interesie społecznym, wynikającym z potrzeby zachowania ostatnich reliktów przedwojennej zabudowy na terenie dzielnicy tworzących grupę tzw. Wolskich Ostańców, stanowiących unikatowe dziedzictwo, którego pozostałości wypierane są przez powstawanie w tym obszarze wciąż nowych inwestycji, zacierających pierwotny charakter dzielnicy.

Kamienica przy ul. Madalińskiego 71 w rejestrze zabytków

poniedziałek, 19 listopada 2018 15:02

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków - Jakub Lewicki - wpisał do rejestru zabytków nieruchomych kamienicę położoną w Warszawie przy ul. Madalińskiego 71.

Kamienica wybudowana została w latach 1938-39 jako dom rezydencjalno-czynszowy Vivy Braumanowej. Parcelę, na której została wzniesiona, nabył Ludwik Brauman – założyciel i dyrektor Spółki Akcyjnej „Tłocznia” – dla swojej żony Vivy. Dom powstał równocześnie z bliźniaczym budynkiem zlokalizowanym na sąsiedniej działce (budynki stanowią swoje lustrzane odbicia). Budynek był nie tylko rezydencją Vivy Braumanowej, ale także miał przynosić dochody z najmu. Taki podział funkcjonalny czytelny jest w układzie budynku. Trakt wschodni, o wyraźnie reprezentacyjnym charakterze, mieści obszerne mieszkania o luksusowym wystroju. W czasie II wojny światowej w budynku mieścił się szpital polowy. Według relacji mieszkańców w czasie wycofywania się wojsk niemieckich ze stolicy ówcześni lokatorzy przekupili żołnierzy, zapobiegając tym samym zniszczeniu obiektu. W jednym z mieszkań na marmurowej okładzinie okalającej lustro widoczne są ślady po kulach – dowód ostrzelania budynku podczas działań wojennych. Z uwagi na wyjątkową charakterystykę wystroju zarówno elewacji, jak i wnętrz oraz bardzo dobry stan zachowania oryginalnej tkanki budynek posiada niewątpliwe wartości artystyczne i naukowe. Szczególna wartość kamienicy wynika z zachowania oryginalnej formy bryły wraz z pierwotnym układem pomieszczeń, detalami wystroju wnętrz i elementami wyposażenia. Budynek należy do nurtu architektury modernistycznej o wyraźnych cechach neoklasycystycznych. Jest przykładem najwyższej klasy architektury mieszkaniowej w Warszawie okresu dwudziestolecia międzywojennego, a jego w pełni czytelna forma architektoniczna oraz rozwiązania przestrzenne i funkcjonalne dokumentują historię budownictwa mieszkaniowego na terenie Starego Mokotowa w tym właśnie okresie. Ponadto budynek charakteryzuje się elegancją formy i wystroju, uzyskaną przez połączenie prostych, funkcjonalnych rozwiązań i szlachetnych materiałów. Na walory artystyczne budynku składają się zróżnicowane motywy zdobnicze o indywidualnym wyrazie artystycznym (m.in. kanelowane pilastry z mosiężnymi głowicami, bogato zdobione balustrady balkonów, mosiężne, ozdobne balustrady parapetowe) oraz licznie zachowane elementy wyposażenia wnętrz (m.in. fornirowana stolarka drzwiowa, posadzki o zróżnicowanych wzorach, bogate sztukaterie na sufitach i ścianach w formie opasek z motywami roślinnymi i geometrycznymi, drewniane szafy wnękowe, marmurowe okładziny schodów i ścian, dekoracyjna mosiężna skrzynka na listy połączona z gablotami, marmurowe kolumny w mieszkalnej części reprezentacyjnej). Tradycyjny układ budynku połączony został ponadto z nowoczesnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi oraz funkcjonalnymi (m. in. stropy żelbetowe, elektryczny system wzywania służby, mechanizm do podnoszenia i opuszczania krat okiennych, łazienki z pełnym wyposażeniem). Tym samym budynek posiada nie tylko walory artystyczne, ale jest też istotnym elementem rozwoju nowoczesnego budownictwa mieszkaniowego okresu międzywojennego na terenie Warszawy o wartościach naukowych.