Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków

czwartek, 18 kwietnia 2019 08:00

Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, obchodzony 18 kwietnia na całym świecie, został ustanowiony przez Komitet Wykonawczy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS w 1983 r. i wpisany przez UNESCO do rejestru ważnych imprez o znaczeniu światowym.

Ideą obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków w Polsce jest prezentowanie dóbr kultury o istotnym znaczeniu dla europejskiego i światowego dziedzictwa kulturowego oraz uhonorowanie konserwatorów i właścicieli zabytków, którzy w szczególny sposób przyczynili się do ich ratowania.

Na zdjęciach znajduje się budynek dawnego banku Wilhelma Landaua w Warszawie przy ul. Senatorskiej 38 (d. 42), wzniesiony w l. 1904-06 według projektu Gustawa Landaua. Jest to jeden z lepiej zachowanych obiektów w stylu secesyjnym w Warszawie. Budynek został wpisany do rejestru zabytków 28 grudnia 1984 r., nr rejestru 1255-A.

W 1903 r. istniejąca już od ponad czterdziestu lat firma bankierska Wilhelma Landaua ogłosiła konkurs na własny dom bankowy. Do konkursu zaproszono kilku architektów, wśród nich Gustawa Landaua-Gutentegera. Gmach dawnego banku jest jedynym zachowanym w Warszawie przykładem działalności tego architekta.

Wyczerpujący artykuł na temat obiektu zamieścił Przegląd techniczny nr 9 z 1907 r., który oprócz opisu, zaprezentował jego plany oraz kilka fotografii. Budynek wśród wielu pomieszczeń, posiadał dwa, które były niezwykle nowoczesne. Pierwszym była bogato zdobiona sztukateriami wykonanymi przez znaną warszawską firmę sztukatorską Franciszka Rotha, dwukondygnacyjna hala kasowa. Podkowiasty świetlik nad halą kasową dekorował witraż. Posadzkę stanowiły płytki terakotowe z motywem liści klonu. Rysunek posadzki został nagrodzony w konkursie ogłoszonym przez firmę Dziewulski i Lange z Opoczna, która dostarczyła płytki. Drugim elementem banku, który szczególnie interesował publiczność był skarbiec z kasetkami, w którym przechowywano pieniądze i kosztowności.

Zarówno secesyjna forma elewacji, jak i bogate wyposażenie wnętrz oraz nowoczesność wprowadzona w urządzeniach technicznych m.in. centralne ogrzewanie i klimatyzacja, skarbce i sejfy budziły duże zainteresowanie prasy.

Budynek ten był bardzo wysoko oceniany przez współczesnych, czego dowodem jest obszerny artykuł jaki poświęcono mu w 4. numerze „Świata” z 1908 r. pt. „Jeden z naszych wielkich banków”, str. 26-27, w którym barwnie zachęcano do zwiedzenia obiektu: „(…) I doprawdy uczynisz dobrze czytelniku, nawet gdy nie jesteś ani trochę kapitalistą ani kupcem, gdy mając kiedy godzinkę wolną, zajdziesz na plac Resursy Kupieckiej i zwiedzisz całkiem bezinteresownie piękny gmach zarazem ogromny i gustowny jaki firma W. Landaua sobie wzniosła, a który jest właśnie jednym z dobitnych i malowniczych świadectw, iż Warszawa może mieć pretencję do nazwy wielkiego miasta(… )otóż mogę cię zapewnić czytelniku, że mało w Warszawie naszej jest miejsc, które by Europę przypominały lepiej, plastyczniej, aniżeli to właśnie miejsce pod kopułą hali bankowej firmy Landaua”.

Agnieszka Żukowska
Rzecznik Prasowy
Mazowieckiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków

Zdjęcia pochodzą ze zbiorów archiwum zakładowego WUOZ w Warszawie.
Fot. 1 Bank Landaua - widok ogólny elewacja frontowa - fot. T. Kaźmierski 1974
Fot. 2 Bank Landaua - widok ogólny - fot. T. Kaźmierski 1974
Fot. 3 Gustaw Landau, proj. realizacyjny budynku banku W. Landaua, repr. z Przegląd Techniczny nr 9 z 1907 r. tabl. VI fot. K. Kowalska
Fot. 4 Fotografia witrażu w świetliku nad halą kasową, repr. z Przeglądu Technicznego nr9 z 1907 r. s. 113, fot. K. Kowalska
Fot. 5 Dekoracja drzwi frontowych, fot. K. Kowalska 1989
Fot. 6 Fragment tamburu z dekoracją rzeźbiarską, fot. K. Kowalska 1989
Fot. 7 Hala kasowa Banku Landaua, fot. K. Kowalska 1989
Fot. 8 Hala kasowa w Banku Landaua, fot. K. Kowalska 1989
Fot. 9 Klatka schodowa, fot. K. Kowalska 1989
Fot. 10 Pancerne drzwi d. skarbca, fot. K. Kowalska 1989
Fot. 11 Posadzka, fot. K. Kowalska 1989
Fot. 12 Przejazd bramny, fot. K. Kowalska 1989

Wesołego Alleluja!

środa, 17 kwietnia 2019 07:55

Radosnych, pogodnych i zdrowych Świąt Wielkiej Nocy,
spędzonych w miłej, rodzinnej atmosferze, a także pogody ducha i wszelkiego dobra
życzy
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków
prof. dr hab. Jakub Lewicki
oraz
pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków
w Warszawie

Zdjęcie wykonano w kościele pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, przy ul. A. Nobla 16 w Warszawie

Kamienica Bagińskich przy Środkowej 7 w Warszawie zabytkiem

poniedziałek, 08 kwietnia 2019 15:08

Podjąłem decyzję o wpisie do rejestru zabytków kamienicy Bagińskich przy ul. Środkowej 7 w Warszawie wraz z terenem posesji, z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe.

W 1934 r. właścicielami działki na której znajduje się przedmiotowa kamienica stali się Władysława i Wacław Bagińscy, w tym samym roku rozpoczęto także budowę kamienicy. Budynek został oddany do użytkowania w listopadzie 1934 r., a miesiąc później sprzedano go Cecylii oraz Wacławowi Janowi Wojnarowiczom. Następnie był przejęty przez Skarb Państwa, obecnie pozostaje w rękach prywatnych.

Kamienica przy ul. Środkowej 7 stanowi przykład architektury modernistycznej o harmonijnie zakomponowanej bryle zamykającej pierzeję ulicy Środkowej przy skrzyżowaniu z ulicą Stalową. Jest to wartościowy przykład nowoczesnej kamienicy czynszowej o cechach wielkomiejskich, której gabaryty oraz standard został dostosowany do poziomu zamożności i oczekiwań ówczesnych mieszkańców dzielnicy. Zastosowane rozwiązania architektoniczne, m.in. zaakcentowanie ściętego narożnika, zestawienie linii pionowych i poziomych z łukiem linii balkonów oraz okrągłym oknem nad wejściem, nadaje budynkowi indywidualnego charakteru. Detal architektoniczny w postaci m.in. prostych balustrad, posadzek ceramicznych i okładzin z szarego i czerwonego lastriko, płycinowej stolarki drzwiowej jest odzwierciedleniem estetyki lat 30. XX w.

Kamienica przy ul. Środkowej 7 stanowi reprezentatywny przykład budownictwa mieszkaniowego o cechach modernistycznych na terenie ul. Środkowej i Nowej Pragi, dokumentujący ostatnią fazę zabudowy dzielnicy w okresie międzywojennym. Wartość historyczna budynku wiąże się z kolejnymi etapami zagospodarowania działki, stopniową parcelacją i zmianami właścicieli. Przypadający na lata 20. XX w. ruch budowlany i rozwój, wynikający m.in. z popierającej budownictwo mieszkaniowe polityki miasta, objął w znacznym stopniu prawobrzeżną stronę miasta. Zabudowa działki przy ul. Środkowej 7 nastąpiła dosyć późno (1934), pozwoliło to jednak na zastosowanie form modernistycznych. Budowa kamienicy na działce w dobrej lokalizacji oraz sprzedaż nieruchomości bezpośrednio po oddaniu budynku stanowi przykład popularnej dla stolicy strategii inwestycyjnej. Ciekawym rozwiązaniem jest wykonanie wewnętrznej kapliczki na klatce schodowej, co świadczy o kontynuowaniu charakterystycznej dla Pragi tradycji umieszczania tego rodzaju obiektów na terenie posesji, najczęściej na podwórkach. Wartość naukowa budynku wynika jego z warstwy materialnej, m.in. technologii wykonania, użytych materiałów budowlanych i ich opracowania, jak również rozwiązań technicznych i funkcjonalnych cechujących budownictwo mieszkaniowe pierwszej połowy XX w. umożliwiającej prowadzenie badań nad budownictwem mieszkaniowym na terenie Nowej Pragi, a także z czynników pozamaterialnych. Przedmiotowa kamienica pozwala bowiem na rekonstrukcję przemian obyczajowych oraz przestrzennych dawnej Warszawy, a szczególnie rozwoju budownictwa mieszkaniowego w latach 30. XX w.

Postępowanie o wpis zostało wszczęte po rozpatrzeniu wniosku organizacji społecznej Towarzystwa Przyjaciół Pragi.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

prof. dr hab. Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki
Konserwator Zabytków