Kolejna warszawska kamienica zabytkiem

środa, 27 lutego 2019 15:52

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków kamienicę Rosenblata, wzniesioną w 1910 r. położoną w Warszawie przy al. „Solidarności” 145 wraz z terenem posesji.

Kamienicę przy al. „Solidarności” 145 (dawny adres ul. Leszno 73), wzniesiono w 1910 r. Pierwszym właścicielem działki był Jan Karol Szlenkier (1839–1900), przemysłowiec i właściciel garbarni na Pradze i Lesznie oraz współzałożyciel fabryki Firanek, Tiulu i Koronek „Szlenkier, Wydżga i Weyer S.A.”. Po 1904 r. posesję zakupił Samuel Beniamin Rosenblat (Rosenblatt), być może tożsamy z łódzkim fabrykantem Samuelaem (Szają) Rosenblatem (1841-1921), właścicielem Spółki Akcyjnej Wyrobów Bawełnianych i kilkunastu nieruchomości w Łodzi. Na jego zlecenie w 1910 r. została wzniesiona kamienica przy al. „Solidarności” 145. Od 1918 r. nieruchomość pozostawała w rękach rodziny Rosenberg oraz Abrama Zonszeina, po 1930 r. część udziałów została sprzedana.

Budynek przy al. „Solidarności” 145 jest przykładem wielkomiejskiej, wczesnomodernistycznej kamienicy o uproszczonym, historyzującym wystroju elewacji i wnętrz. Kamienica frontowa jest dwutraktowa, pięciokondygnacyjna, połączona od strony podwórka z dwoma symetrycznymi, cztero- i pięciokondygnacyjnymi oficynami poprzecznymi. W czasie II wojny światowej budynek został częściowo uszkodzony – zniszczeniu uległy dachy, ostatnia kondygnacja budynku frontowego oraz dwie ostatnie kondygnacje oficyn bocznych i poprzecznej.

Szczególnego znaczenia kamienicy nadaje fakt, że od 1940 r. znajdowała się ona przy zachodniej granicy dzielnicy żydowskiej, w rejonie jednej z bram wejściowych. Tym samym pozostaje cennym dokumentem obecności społeczności żydowskiej na terenie Warszawy oraz jednym z nielicznych reliktów dokumentujących charakter i skalę przedwojennej zabudowy ul. Leszno. Kamienica przetrwała zniszczenia wojenne oraz posiada znaczny walor autentyzmu, zarówno w warstwie formalnej jak i materiałowej, należąc go grupy tzw. „ostańców wolskich”.

Wartość naukowa budynku wynika jego z warstwy materialnej, m.in. technologii wykonania, użytych materiałów budowlanych i ich opracowania, umożliwiającej prowadzenie badań nad budownictwem mieszkaniowym na terenie Woli, a także z czynników pozamaterialnych. Przedmiotowa kamienica pozwala bowiem na rekonstrukcję przemian obyczajowych oraz przestrzennych dawnej Warszawy oraz historii społeczności żydowskiej na terenie stolicy.

Decyzja nie jest ostateczna. Stronom przysługuje odwołanie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Agnieszka Żukowska
Rzecznik Prasowy
Mazowieckiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków

Oświadczenie w sprawie odbudowy Pałacu Saskiego

środa, 27 lutego 2019 14:32

W dniu dzisiejszym, 27.02.2019 roku, odbyło się spotkanie Marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego i Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy Rafała Trzaskowskiego w sprawie odbudowy Pałacu Saskiego. Jako Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków również miałem zaszczyt wziąć udział w spotkaniu.

Spotkanie przebiegło w bardzo dobrej atmosferze, było konstruktywne i rzeczowe. Ustalono, że prace nad odbudową będą kontynuowane przez ekspertów.

Jako Mazowiecki Konserwator Zabytków liczę na szybką restytucję Pałacu, jako wyraz zgody wszystkich warszawiaków i symbol odbudowy ponad podziałami.

Jakub Lewicki
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków

Teren ogrodu seminaryjnego – dawnego ogrodu karmelitów - w rejestrze zabytków

piątek, 22 lutego 2019 09:08

W dniu 14 lutego 2019 roku Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków podpisał decyzję o wpisie do rejestru zabytków terenu ogrodu seminaryjnego (dawnego ogrodu klasztornego zgromadzenia karmelitów), położonego w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmieście 52/54.

Założony w XVII w. ogród znajduje się na terenie najcenniejszej historycznie części miasta, a ponadto powiązany jest przestrzennie z topografią skarpy warszawskiej, uznawanej za jeden z najważniejszych elementów krajobrazu kulturowego stolicy. Sam zespół pokarmelicki należy do grupy cennych założeń klasztorno ogrodowych ufundowanych w XVII w. na terenie skarpy, obejmującej klasztory sakramentek i szarytek - obydwa wpisane do rejestru zabytków z terenem ogrodów oraz klasztor sióstr wizytek. Trwałość struktury przestrzennej oraz ustalona wielowiekową tradycją formuła zagospodarowania dawnego ogrodu zgromadzenia karmelitów jest istotnym walorem uzasadniającym wpis tego terenu do rejestru zabytków nieruchomych.

Teren ogrodu seminaryjnego funkcjonuje w szerokim kontekście historycznym i przestrzennym. Przede wszystkim stanowi „zaplecze” ufundowanego w I połowie XVII wieku klasztoru, o świadomie kształtowanej formie i kompozycji zachowującej czytelny związek z zabudową. Ogród, który rozwijał się od momentu osadzenia karmelitów przy Krakowskim Przedmieściu, stanowił istotny element kultury zakonnej i ważny składnik życia klasztornego. Obecnie jest natomiast miejscem ważnym nie tylko dla tożsamości dawnego założenia klasztornego, lecz również reprezentacyjnej części miasta, rozwijającej się wzdłuż Krakowskiego Przedmieścia, a szerzej Traktu Królewskiego, z towarzyszącym jej ciągiem założeń zieleni wpisanych w naturalny skłon skarpy wiślanej. Teren ogrodów klasztornych przetrwał bez istotnych przekształceń, zarówno w momencie kasaty zakonu przez władze zaborcze, jak i w okresie powojennych przemian urbanistycznych śródmiejskiego odcinka skarpy warszawskiej. Jednocześnie, jako obszar głęboko osadzony w historii miasta, dokumentuje jego rozwój przestrzenny stanowiąc komponent przedmieść dawnej Warszawy, których zagospodarowanie stało się w XVII wieku domeną rozległych kompleksów, przede wszystkim rezydencji magnackich i fundacji klasztornych. Dawny zespół klasztorny wraz z ogrodami jest zatem jednym z niewielu obiektów na terenie Warszawy, który w ścisłym powiązaniu z topografią skarpy, oparł się przekształceniom urbanistycznym i funkcjonalnym. Ogród, nieznacznie uszczuplony na przestrzeni wieków wskutek procesów parcelacyjnych, posiada granice pokrywające się z kształtem utrwalonym w XIX wieku, a w dużej mierze także z granicami siedemnastowiecznej fundacji. Ponadto jako dawna, wygrodzona enklawa życia klasztornego, dokumentuje sposób funkcjonowania zgromadzenia karmelitów i realizacji ich reguły. Posiada wartości artystyczne jako przykład sztuki ogrodowej widocznej w sposobie zagospodarowania stoku skarpy, z podziałem na tarasowe strefy oraz w powiązaniu z komponentami architektonicznymi (mur oporowy dekorowany arkadami, murowane ogrodzenie, dekoracyjna brama). Nie bez znaczenia dla wartości estetycznej ogrodu są również współczesne próby stylizowania zieleni zgodnie z zachowanymi przekazami historycznymi.